2017–ը որպես կուսակցական զտումների տարի
ՎերլուծությունՀայաստանյան լրատվական և հասարակական–քաղաքական տարբեր շրջանակներ շարունակում են քննարկել օրեր առաջ ձևավորված ընդդիմադիր դաշինքը, նրա հնարավորություններն ու թեր և դեմ կողմերը։ Սակայն այս քննարկումների շարքում, կարծես թե, հետին պլան են մղվել մի շարք այլ կուսակցությունների հանդեպ հետաքրքրությունները, որոնք նույնպես առաջիկա ընտրություններում ունենալու են իրենց հստակ դերակատարությունը։ Մի կողմից անշուշտ հասկանալի է նման իրավիճակը, քանի որ, կարծես թե, ակնհայտ է, որ հայաստանյան քաղաքական դաշտում առկա բազմաթիվ ուժեր սպառողական կեցվածք են ընդունել։
Դրանց մի մասը՝ ուղղակի և անուղղակի կերպով հայտարարում է, որ պարզապես սպասում է Ծառուկյանի հայտարարությանն ու որոշմանը։ Մյուս կողմից` մասնավորապես ընդդիմադիրներից ՀԱԿ ներկայացուցիչ Լևոն Զուրաբյանը «Ազատությանը» տված հարցազրույցում ուղղակի նշեց, որ իրենք նույնպես ակնկալիքներ ունեին ձևավորված դաշինքից հետ և ավելին` նաև բանակցությունների մեջ էին, սակայն Զուրաբյանի խոսքերով` այս երեք ուժերը արագորեն համաձայնության են եկել և դաշինք կազմել։ Թե ինչ ակնկալիքների մասին էր խոսքը, մենք գուցե այդպես էլ չիմանանք, սակայն ակնհայտ է, որ ձևավորված դաշինքը որոշակի ինտրիգ է մտցրել քաղաքական դաշտում։ Այս ինտրիգն առավել է խորանում այն պատճառով, որ ակնհայտորեն մի շարք այլ ուժեր պարզապես կրավորական կեցվածք են ընդունել և ակտիվ քայլերը տեղափոխելու են արդեն 2017 թվական։ Համենայնդեպս, իրավիճակն այդ մասին է վկայում։
Նման պայմաններում հարց է առաջանում, թե արդյոք խորհրդարանական ընտրությունների նախաշեմին ստեղծվելիք դաշինքները կամ միավորումները կրկին չեն դառնալու հասարակության նկատմամբ հերթական մանիպուլյացիայի խաղարկումը։ Որպես կանոն, նման խաղարկումները կամ ուղղորդվել են իշխանության համապատասխան օղակներից, կամ էլ պարզապես առանց որևէ ուղղորդման ծառայել են հենց իշխանության շահերին։ Նման հեռանկարի պայմաններում առաջ է գալիս այն իրավիճակը, թե ինչքանով հայաստանյան կուսակցական դաշտում առաջիկա ընտրությունները լյուստրացիայի էֆեկտ կունենան։ Ընդհանրապես, զուտ լյուստրացիայի տեսանկյունից, քաղաքական դաշտում գաղտնիքները երկար կյանք չեն ունենում, սակայն երկարատև պլանի դեպքում 2017 թվականի ընտրությունները ցույց են տալու, թե որ հիմնական կուսակցություններն են շարունակելու իրենց գործունեությունը, ենթադրենք, 2023 թվականին։ Ամենայն հավանականությամբ քաղաքական դաշտի հավակնոտ խաղացողներն այս փաստը հասկանում են և թերևս հենց այս հեռանկարով պայմանավորված էլ պետք է կառուցեն իրենց հետագա գործողությունների հիմնական ուղղությունները։
Վերջիվերջո, ակնհայտ է, որ թեկուզ և կուսակցություններ հիմնելու օրենսդրական փաթեթի ազատականացման պայմաններում էլ, 2017 թվականի ընտրություններից հետո քաղաքական դաշտում ընթանալու են բյուրեղացման գործընթացներ։ Մեծ հաշվով, գործողությունների նման ընթացք է ենթադրում նաև բուն խորհրդարանական կառավարման համակարգը, որը չգրված օրենքով պարզապս չի կարող հանդուրժել դաշտում 70–80 քաղաքական կուսակցությունների առկայությունը։
Այսինքն, այլ կերպ ասած, 2017 թվականին արդեն իսկ կսահմանվեն այն հիմնական գործող երեք կամ չորս կուսակցությունները, որոնց շուրջ էլ պետք է ընթանա հիմնական քաղաքական գործընթացը՝ լինի դա ընտրություն, թե որևէ այլ պրոցես։ Ի դեպ, սա բնականոն ընթացակարգ է, քանի որ եթե դիտարկենք խորհրդարանական կառավարման համակարգ ունեցող երկրների փորձը, ապա կտեսնենք, որ նման համակարգերում գլխավոր դերում են երկու, երեք, առավելագույնը 4 հզոր կուսակցություններ։ Հենց այս տեսանկյունից էլ պետք է շեշտել, որ հայաստանյան քաղաքական դաշտի խաղացողները դեռևս բավական զգուշավոր են իրենց քայլերում, քանի որ, ինչպես արդեն նշվեց, 2017 թվականին սահմանվելու են խաղի հստակ կանոններ, որոնք այլևս շատ դժվար կլինի փոփոխել։
Աղասի Մարգարյան
PressMedia.am վերլուծաբան