Ծուռ հարվածների սինդրոմը. երբ գնդակը նշանառելով մեկ գնդապարկ՝ այն ուղարկում ես ուրիշի մեջ
Ուշադրության կենտրոնումregnum.ru-ն «Ո՞վ Փաշինյանին կսովորեցնի խաղալ «քաղաքական բիլիարդ»» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ Կապանում կայացած մամուլի ասուլիսում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը որոշել էր ցուցադրել «քաղաքական բիլիարդ» խաղալու արվեստը և մեկ հարվածով միանգամից բիլիարդի մի քանի գնդակ գցել ցանցապարկերը: Խոսքը նրա այն հայտարարությունների մասին է, որոնք կարելի է համարել սենսացիոն: Բայց նախ՝ առաջին գնդակի մասին:
Լրագրողները որոշել են հիշեցնել Փաշինյանին այն մասին, որ, լինելով ընդդիմության մեջ, նա հայտարարել է, որ 2016 թվականի ապրիլյան քառօրյա պատերազմը «սկսվել է Ռուսաստանի գիտությամբ և հաստատմամբ», որ դա, իբր, արվել է, որպեսզի «ստիպեն Երևանին գնալ տարածքային զիջումների և դրանով իսկ Ադրբեջանին ներգրավեն ԵԱՏՄ-ում»:
Այս առումով էլ հարց է հնչել՝ արդյո՞ք նա հիմա ևս նույն կարծիքին է: Հարցին տրվել է հետևյալ պատասխանը.
«Այն ամենը, ինչ ես գրել էի իմ Facebook- ում, սկզբից մինչև վերջ քննարկվել էր ռուս գործընկերների հետ, և իրենք ստացել են բոլոր հարցերի պատասխանները»: Փաշինյանը չի պարզաբանել, թե ովքեր են ռուս «գործընկերները» և երբ է նման երկխոսություն եղել:
Այնուամենայնիվ, արդեն պետության ղեկավարի կարգավիճակում նրա՝ իր նախկին կարծիքը չչեղարկելն ընկալվում է որպես Ռուսաստանի դեմ առաջադրված մեղադրանք:
Փաստացի սա «կույր» խաղ է, որն առաջին հերթին նպատակ ունի հայերին «ճիշտ» եզրակացության հանգեցնել, իսկ երկրորդ հերթին հրահրել Մոսկվային ինչ-որ գործողությունների: Տրամաբանական կլիներ, եթե Փաշինյանը անդրադառնար ոչ թե «ռուս գործընկերների» հետ որոշ խոսակցություններին, այլ Ազգային ժողովի 2016 թվականի ապրիլյան պատերազմի հանգամանքները ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի աշխատանքների արդյունքներին և օգտագործեր պաշտոնական փաստաթղթեր, որոնք, հավանաբար, գոյություն էլ չունեն:
Ավելին, իշխանության գալուց կարճ ժամանակ անց Փաշինյանն ասել է, որ «ուսումնասիրել է բոլոր փաստերը, հայտնաբերել է նոր պատերազմ սանձազերծելու դավադրություն, որը ենթադրում է որոշ տարածքներ հանձնել և պատասխանատվությունը երկրի կառավարության վրա գցել»:
Իսկ որտե՞ղ են այդ փաստերը: Ասենք, որ 2016 թվականի ապրիլ յան պատերազմը ժամանակին մանրամասն լուսաբանվել է լրատվամիջոցներում:
Նշենք, որ այդ զինված հակամարտությունը դադարեցվել է միայն Ռուսաստանի միջնորդական ջանքերի շնորհիվ: Փաշինյանը դա չի հիշում և, ըստ երևույթին, ոչ պատահական, որովհետև հակառակ դեպքում նա չէր կարողանա երկրորդ գնդակը ուղարկել գնդապարկի մեջ:
Ուղիղ եթերում նա կարդացել է մի անանուն թերթի հրապարակած փաստաթղթերից հատվածներ, որոնք, ենթադրաբար, գտնվել են նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանի բանակցությունների սեղանին:
Կարճ նկարագրությամբ՝ հայկական կողմը պետք է յոթ շրջան հանձներ Ադրբեջանին՝ պահպանելով Ղարաբաղը Հայաստանի հետ կապող միջանցքը:
Բացի այդ, խոսվում է Ղարաբաղի կարգավիճակի որոշման բոլոր հնարավոր տարբերակների հուշագրի մասին: Նախատեսված է եղել նաև խաղաղապահ ուժերի տեղակայում: Այս ամենը Փաշինյանը համարում է «ղարաբաղյան խնդրի հետ կապված ժառանգություն, որը թողել է իրեն Հայաստանի երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը»:
Նա նաև նշել է, որ կառավարության ղեկավարի պաշտոնը ստանձնելուց հետո իրեն առաջարկվել է վերսկսել բանակցությունները հենց այդ առաջարկներից:
Բայց, նախ՝ վարչապետի կարգավիճակը Փաշինյանին պարտավորեցնում է լուրջ հայտարարություններ կատարել՝ չօգտագործելով «խուլ հղումներ»՝ հատկապես լրատվամիջոցների: Երկրորդ՝ նրա կողմից հնչեցրած թեզերը «Սարգսյանի քաղաքական ժառանգությունը» չեն:
Դրանք, ըստ էության, համապատասխանում են մադրիդյան սկզբունքներին, որոնք ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի միջնորդությամբ ներկայումս հակամարտող կողմերը օգտագործում են որպես բանակցային գործընթացի հիմք: Հետևաբար ավելի ճիշտ կլիներ, որ վարչապետի կողմից հայտարարվեր այդ հիմքի վրա հետագա բանակցություններ վարելու մերժման մասին, այլ ոչ թե ստվեր գցվեր անցյալին:
Բայց Փաշինյանի առաջարկած համատեքստով ստացվում է, որ Ռուսաստանը «նախաձեռնել է ապրիլ յան պատերազմը», որպեսզի ենթադրաբար խոչընդոտի ձեռք բերված պայմանավորվածության իրականացումը:
Ըստ Փաշինյանի, «ներկայումս իրեն մեղադրում են այդ ժառանգությունը կորցնելու մեջ, և եթե Հայաստանը համաձայնի սկսել բանակցություններն այդ սկզբնական կետից, միջազգային հանրությունը որևէ խնդիր չի առաջացնի՝ բացառությամբ Ռուսաստանի»: Հիմա՝ երրորդ գնդակի մասին:
Անհայտ ծագման փաստաթուղթը մատնանշելով՝ Փաշինյանը հայտարարել է, որ «Ղարաբաղի նախագահի բոլոր թեկնածուները պետք է ասեն՝ արդյո՞ք այդ տեքստն ընդունելի է նրանց համար»:
Նույն կերպ ղարաբաղցիները պետք է ասեն, թե արդյո՞ք այդ տեքստն ընդունելի է նրանց համար: Եթե ղարաբաղցիները որոշեն, որ դա բանակցությունների հիմք է, ապա ինքը երաշխավորում է, որ այն կլինի բանակցությունների սեղանի վրա:
Հիշեցնենք, որ Լեռնային Ղարաբաղում նախագահական և խորհրդարանական ընտրությունները տեղի կունենան 2020 թվականի մարտի 31-ին: Ութ գործիչ հայտարարել է դրանց մասնակցելու մտադրության մասին: Ի՞նչ է ակնկալում Փաշինյանը նրանցից:
Պլանավորված ինտրիգի շրջանակներում նրանք, ովքեր դեմ կարտահայտվեն մադրիդյան սկզբունքներին, կարող են մեղադրվել ռուսամետ կողմնորոշման մեջ:
Փաշինյանը, ինչպես և Սարգսյանը, հակամարտության կարգավորման բանակցություններ է վարում փակ ռեժիմով, և չնայած վստահեցնում է, որ «Հայաստանում ոչ մի կառավարություն այնքան թափանցիկ չի եղել ղարաբաղյան հարցում, որքան ներկայիս կառավարությունն է», բայց իրականում հրաշալի հասկանալով, թե կոնկրետ որն է Ստեփանակերտի պաշտոնական դիրքորոշումը, բացահայտորեն շահարկում է՝ օգտագործելով իրադարձություններն և առկա իրավիճակը:
Միևնույն ժամանակ, նա բիլիարդի մեջ օգտագործում է ծուռ հարվածներ՝ գնդակը նշանառելով մեկ գնդապարկ և ուղարկելով այն ուրիշի մեջ:
Այս ամենը ոչ մի կապ չունի հակամարտության կարգավորման շուրջ ընթացող իրական բանակցությունների հետ:
Ընդամենն առկա են խոսակցություններ և բարձրաձայն հայտարարություններ, որոնք ցույց են տալիս Հայաստանում ներքաղաքական անհանգստությունների առկայությունը և որոնք փոշիացնում են հայ հասարակության հավաքական ներուժը: