Հան­ցա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի թվի ավե­լա­ցում.ի՞նչ են վկա­յում վեր­ջին տա­րի­նե­րի ցու­ցա­նիշ­նե­րը

Հանցագործությունների թիվը Հայաստանում կրկին ավելացել է՝ այս անգամ ավելի քան 1900-ով: Խոսքը 2019 թվականի հունվար-նոյեմբերին 2018թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ հանցագործությունների թվի համեմատականի մասին է: 

Վիճակագրական կոմիտեի՝ նախորդ տարվա 11 ամիսներին ՀՀ սոցիալ-տնտեսական վիճակը բնութագրող տվյալների համաձայն, հանրապետությունում 2019թ. հունվար-նոյեմբեր ամիսներին գրանցված հանցագործությունների ընդհանուր քանակը կազմել է 24 164, իսկ 2018թ.-ին այդ ցուցանիշը կազմել է 22 190: 2019թ.-ի նշված ցուցանիշի մեջ ամենամեծ մասնաբաժինն ունեն սեփականության դեմ ուղղված հանցագործությունները, որոնց թիվը 2019թ. հունվար-նոյեմբերին կազմել է 12 525։ 

Այս համատեքստում հիշենք, որ վերջին մեկ տարվա ընթացքում շատ խոսվեց համաներման վտանգի մասին: Փորձագիտական շրջանակները հանցագործությունների՝ դեռ ամիսներ առաջ արձանագրվող աճի միտումները կապեցին նաև համաներման հանգամանքի հետ, իսկ պատասխանատու մարմինների ներկայացուցիչներն առնվազն չհերքեցին այդ հետևանքի ազդեցության մասին: 

Դեռ 2019թ. ապրիլին պաշտոնապես հայտարարվեց, որ համաներումով ազատված 71 անձ կատարել է 130 հանցագործություն: Այս բաղադրիչի ազդեցության մասին դեռ ուսումնասիրություններ կլինեն, որից հետո միայն կարելի է պնդումներ անել աճի իրական պատճառների ու հետևանքների մասին։ 

Այնուամենայնիվ, նկատենք, որ թեպետ 2016, 2017, 2018 և 2019 թվականներին աճի միտումը տարեցտարի շարունակվել է, բայց նշված ժամանակահատվածներում ամենաբարձր ցուցանիշը 2019թ.-ին է նկատվել՝ այն էլ միայն 11 ամիսների տվյալներով։ 

Հաշվի առնելով նախորդ տարիների վերաբերյալ ավելի վաղ հրապարակված պաշտոնական տվյալները, նշենք, որ 2017 և 2016 թվականներին հանցագործությունների քանակը համեմատաբար ավելի ցածր է եղել. 2017թ.-ին՝ 20 284, իսկ 2016թ.-ին՝ 18 764։ 

Այսինքն, կարելի է փաստել, որ վերջին չորս տարիների ընթացքում հանցագործությունների թիվը յուրաքանչյուր տարի շուրջ 2000ով ավելացել է: Դիտարկել ենք նաև առանձին հանցատեսակների մասով առկա տվյալները: 

Օրինակ՝ ոչ մեծ ծանրության հանցագործությունների թիվը 2019թ. հունվար-նոյեմբեր ամիսների տվյալներով կազմել է 12 243՝ 682-ով ավելի շատ, քան 2018թ.-ի նույն ժամանակահատվածում: 

Ի տարբերություն վերջին երկու տարիների, 2017 թվականին ոչ մեծ ծանրության հանցագործությունների թիվը կազմել է 11 043, իսկ 2016թ.-ին 2017-ի համեմատ 1662 դեպքով ավելի քիչ: Միջին ծանրության հանցագործությունները 2019թ. 11 ամիսների կտրվածքով 7613-ն են եղել, իսկ 2018-ին այդպիսի 7 196 դեպք է գրանցվել: 2017 և 2016 թվականներին հանցագործության այս տեսակի համեմատաբար ավելի քիչ դեպք է գրանցվել. միջին ծանրության հանցագործությունները 2017թ.-ին 6 348, իսկ 2016թ.-ին 6103ն են եղել: 

2019 հունվար-նոյեմբեր ամիսներին աճել է նաև ծանր հանցագործությունների թիվը: 2018թ.-ի համեմատ այդ ցուցանիշն ավելացել է 820-ով՝ կազմելով 4044, մինչդեռ 2017ին այդ ցուցանիշը եղել է 2 729: Նշված ժամանակահատվածում ավելացել է նաև առանձնապես ծանր հանցագործությունների թիվը. 

2019 հունվար-նոյեմբերին 2018թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ առանձնապես ծանր հանցագործությունների 264 դեպք է գրանցվել՝ 55-ով ավելի 2018թ.-ի նույն ժամանակահատվածում գրանցված դեպքերից: Ի տարբերություն վերջին երկու տարիների՝ 2017թ.-ին այդ տեսակով պայմանավորված հանցագործությունների թիվն ավելի փոքր է եղել՝ 2017թ.ին՝ 164, 2016թ.-ին՝ 198: 

Ի տարբերություն վերոնշյալ հանցագործությունների, այլ պատկեր է անձի դեմ ուղղված հանցագործությունների առումով: Այստեղ նվազում կա: Եթե 2018 թվականին այդ ցուցանիշը կազմել էր 4 592, 2017-ին՝ 4 868, 2016-ին՝ 4 895, ապա 2019թ. 11 ամիսների տվյալներով այդ դեպքերը 3 950-ն են եղել: 

Այդուհանդերձ՝ 2019թ.-ի նշված ժամանակահատվածում ավելացել է սպանությունների թիվը՝ կազմելով 43 դեպք, երբ 2018թ. գրանցվել էր 34-ը: Նկատենք, սակայն, որ թե՛ 2017թ.-ին, թե՛ 2016թ.-ին սպանության ավելի շատ դեպքեր են գրանցվել:

Մասնավորապես՝ 2017-ին 49, 2016-ին՝ 66: Ինչ վերաբերում է սպանության փորձին, ապա նշված տարիների ընթացքում հանցագործոթւյան այս տեսակի առումով աստիճանաբար նվազում է նկատվում։ 

Մինչդեռ 2019թ. ընթացքում 2018թ. համեմատ 90-ով ավելացել են խուլիգանության դեպքերը, իսկ թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեպքերը՝ 120ով: Այս առումով, այդուհանդերձ, 2017 և 2016 թվականներին համեմատաբար ավելի շատ դեպքեր են եղել՝ անցնելով 1000-ի սահմանը: 

Անձի սեփականության դեմ ուղղված հանցագործությունների թվի մասին արդեն ընդգծեցինք, միայն հավելենք, որ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ այդ դեպքերը 2019թ. հունվար-նոյեմբերին ավելացել են 2045-ով։ 2018թ.-ին այդ ցուցանիշը եղել է 10 480, 2017-ին՝ 8 102, 2016-ին՝ 7 741: 

Բացի այդ, 2019թ. 11 ամիսների տվյալներով պետական կամ հանրային գույքի հափշտակությունների 473 դեպք է գրանցվել, այն դեպքում, երբ 2018թ. այդ թիվը եղել է 445, 2017-ին՝ 130, 2016-ին՝ 93: Առավել ցայտուն աճ է գրանցվել նաև անձնական գույքի հափշտակությունների պարագայում: 2019թ. նշված ժամանակահատվածում 2018թ. համեմատ այդ դեպքերն ավելացել են 1933-ով: 

2019թ.-ի 11 ամիսների ընթացքում գրանցվել է 11 195, 2018թ. նույն ժամանակահատվածում՝ 9 262, իսկ 2017 և 2016 թվականներին համապատասխանաբար 7 433 և 7 084 դեպք: Եթե համեմատում ենք միայն 2019թ.-ի և 2016-ի տվյալները, ապա ստացվում է, որ անձնական գույքի հափշտակությունների դեպքերն ավելացել են 4111-ով։ 

Ինչ վերաբերում է գողության դեպքերին, որոնց մասին նախորդ տարում շատ քննարկվեց, ապա 2019թ. հունվար-նոյեմբերին գողության 9 276 դեպք է գրանցվել, մինչդեռ 2018թ. նույն ժամանակահատվածում այդ թիվը կազմել է 7 539։ 2017թ.-ին այդ ցուցանիշը 5 909 է եղել: 2019թ. ընթացքում գրանցված 9 276-ից 1502-ը բնակարանային գողության դեպքերն են, իսկ 2018 թվականին նման 1223 դեպք է գրանցվել, 2017-ին՝ 889, 2016-ին՝ 1250։ 2019թ.-ին տնտեսական գործունեության դեմ ուղղված հանցագործությունների թիվը նախորդ տարվա համեմատ 295-ով է ավելացել։ 

Ինչպես նախորդ տարիներին, հանցագործությունների քանակով Երևանը կրկին առաջին տեղում է, իսկ մարզերից՝ Կոտայքը։ Ամենաքիչ հանցագործությունները գրանցվել են Վայոց ձորում: Հանցագործությունների թվի աճի ազդեցության տեսանկյունից հետաքրքրական են նաև համաշխարհային վարկանիշային տվյալները։ 

Թեպետ հայաստանյան պաշտոնական տվյալները մտահոգիչ են, բայց «Numbeo» միջազգային պորտալի տվյալների համաձայն, 2019թ. Հայաստանը 123 երկրների ցանկում այդքան էլ վատ ցուցանիշ չի արձանագրել։ 

«Numbeo»-ի տվյալներով, հանցագործությունների ինդեքսի համեմատաբար ցածր ցուցանիշ գրանցելով՝ Հայաստանը հայտնվել է 117-րդ տեղում, իսկ 123-րդ տեղում Քաթարն է, որը, ինչպես նախորդ տարի, 2019-ին ևս համարվել է առաջին երկիրը, որտեղ հանցագործությունների ամենացածր ցուցանիշն է գրանցվել։ 

Ուսումնասիրելով տարածաշրջանում գտնվող մյուս երկրների ցուցանիշները, նշենք, որ Վրաստանը նշված ցուցակում 118-րդ տեղում է։ Այսինքն, այդ առումով Հայաստանը չնչին ցուցանիշով է զիջում հարևան Վրաստանին։ Իսկ Ադրբեջանը հանցագործությունների թվի ավելի բարձր ցուցանիշ է գրանցել՝ հայտնվելով 90-րդ տեղում։

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ