Եթե տարածաշրջանը կորցնում է Մոսկվան՝ գտնում է Արևմուտքը
ՀասարակությունՀՀ արտաքին քաղաքականության վեկտորի մասին խոսելով նկատում ենք, որ Մոսկվայի ու Երևանի հարաբերություններում ոչինչ չի փոխվում` Վլադիմիր Պուտինը պահանջում է նախկին իշխանությունների քաղաքականության ժառանգորդության պահպանություն, այսինքն` Հայաստանը իր օդով, ցամաքով ու ընդերքով Ռուսաստանի ռեսուրսն է, որից ցանկացած պահին, ցանկացած ձևով անվճար կարող է օգտվել:
Մինչև ընտրությունները ռուս փորձագետների մոտ կար տեսակետ, որ Նիկոլ Փաշինյանն իր թիմով հնարավոր պարտություն կրի, իսկ հիմա խաղարկում են ընտրություններում պարտված ուժերի հակախաղը: Նրանք ճիշտ են, որ հիմքեր չկան ասելու, թե Հայաստանը կարողացել է տնտեսության ազատականացման նախադրյալներ ստեղծել, փաստացի տեղում է մնացել հին օլիգարխիկ համակարգը: Ռուսական կողմը շատ է վախենում, որ այդ համակարգի վերացումը հանգեցնելու է ՀՀ արտաքին քաղաքականության փոփոխության: Նրանք շատ են վախենում, որ ԱՄՆ-ը ու ԵՄ-ն ներդրումներ կանեն Հայաստանում, իսկ իրենք չեն անում, որովհետև փող չունեն: Եվ Հայաստանը հավերժորեն իր ազդեցության գոտում պահելու համար Մոսկվան ամեն ինչ անում է, որ չկարգավորվեն հայ-թուրքական հարաբերությունները ու չբացվի Թուրքիայի հետ սահմանը: Հնարավորն ու անհնարն անում է, որ երբեք չլուծվի Արցախի հիմնհարցը, որովհետև այդ պարագայում կորցնում է ոչ միայն Հայաստանին, այլև` Ադրբեջանին: Իսկ այստեղ գործում է հետևյալ երկաթե կանոնը՝ եթե կորցնում է Մոսկվան, գտնում է Արևմուտքը:
Տգեղ սուտ կամ սուպերչափազանցություն է, որ Ռուսաստանը կարող է աջակցել ՀՀ-ին, նախ կխոստանա` պահանջելով հրաժարվել «հայաստանակենտրոնությունից», իսկ հետո ոչինչ չի տա: Մոսկվայից առանձնանալը ոչ թե խարխլում է Երևանի կշիռը տարածաշրջանային հարցերում ու միջազգային ասպարեզում, այլ նոր կշիռ է հաղորդում` իբրև ինքնուրույն ու ինքնիշխան պետության, որի մասին Մոսկվան լսել իսկ չի ցանկանում` համարելով ոտնձգություն իր շահի դեմ:
Իսկ այն, որ Պուտինը միակն է ՄԽ համանախագահներից, որ հանձն է առել միջնորդական առաքելություն` Փաշինյանի ու Ալիևի երկխոսության համար, բացարձակապես չի նշանակում Ստեփանակերտի խնդիրներով մտահոգություն, նշանակում է ընդամենը Վիեննայի ու Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունների վրա խաչ քաշելու և Մինսկի խմբին բանակցություններից մեկուսացնելու ձգտում` հարցը տեղափոխելով Ադրբեջան-Հայաստան հարթություն` Մոսկվայի վերահսկողության տակ, որի վերջնանպատակը Ադրբեջանի «տարածքային ամբողջականության» վերականգնումն է ու ՌԴ խաղաղապահների տեղակայումը սահմանին: Մոտավորապես այն` ինչ կատարվեց անցյալ դարասկզբին Նախիջևանի հետ:
Հնարավոր է, որ Պուտինը խոսի Փաշինյանի հետ արտաքին քաղաքականության ժառանգորդության պահպանության անհրաժեշտության մասին, բայց դա բխում է ոչ թե Երևանի, այլ` Մոսկվայի շահերից: Խայծը, թե Փաշինյանը կարող է հենվել ՌԴ վրա և ավելի համարձակ գործել ներքաղաքական բարեփոխումներն իրականացնելիս, ընդամենը որոգայթ է, եթե հաշվի առնենք Սերգեյ Լավրովի հայտարարությունը, որ Մոսկվան աշխատում է ՀՀ ամբողջ քաղաքական դաշտի հետ, այսինքն` իշխանության հետ հարցերը կլուծի Պուտինը, խորհրդարանական ընդդիմության հետ` Լավրովը: Հարկ եղած պահին` Փաշինյանին հնազանդեցնելու համար ԲՀԿ-ն ու ԼՀԿ-ն տեղական նշանակության հեղափոխություն կսարքեն, որ չխաթարվի Մոսկվայի պատկերացրած «ներքաղաքական կայունությունը»: Այսինքն` նախկին իշխանության քաղաքականության ժառանգորդությունից ոչ մի քայլ այս կամ այն կողմ: