Երկրի բյուջեի «վզին» նստած ակադեմիական հաստատությունների ՕԳԳ–ն՝ շրիշակից ցածր.
ՄամուլԱյս օրերին, երբ կուսակցությունները զբաղված են նախընտրական մրցավազքով, իրենց ծրագրերի տնտեսական բաղադրիչի մասին հիմնականում լռում են: Լավագույն դեպքում էլ ասում, որ պետք է ավելացնել գիտությանը և կրթությանը հատկացվող ֆինանսավորումը: Մեկ զարմանալի փաստ ևս: «Ամենամտահոգ» ծրագրերում ասվում է անգամ, որ պետք է կրթությունը հարմարեցնել երկրի տնտեսության զարգացման պահանջներին, բայց թե ինչ պահանջի մասին է խոսքը՝ այդ մասին կրկին խոսք չկա: Հարց է ծագում, թե տնտեսությունն ընդհանրապես ի՞նչ պահանջ ունի, որ դրա համապատասխան մասնագետներ պատրաստվեն: Սրա մասին նույնպես ոչ ոք չգիտի:
Չեն խոսում նաև բուհերի, ֆակուլտետների, գիտահետազոտական ինստիտուտների ղեկավարները, ակադեմիկոսները, որոնք պետք է որ ամենալավն իմանային ու պատկերացնեին, թե երկրի տնտեսության զարգացման համար ինչ է հարկավոր անել: Հավանաբար լռում են, քանի որ իրենք էլ չգիտեն: Այս պայմաններում տպավորություն է առաջանում, որ նրանք հարմար տեղավորվել են իրենց բազկաթոռներին ու առհասարակ մոռացել են, թե կրթաթոշակի չափ սահմանելուց, ասպիրանտական տեղեր բացել–փակելուց ու համալրելուց, դիպլոմներ շնորհելուց բացի, այդ կառույցներն ուրիշ էլ ի՞նչ պարտականություն ունեն երկրի ու ժողովրդի հանդեպ:
Բուհերի ու ակադեմիային կից գիտական հաստատությունների կայքերում զետեղված տեղեկություններն անգամ խոսում են այն մասին, որ նրանք ընդամենը օր մթնեցնելով և անիմաստ հաշվետվություններ կազմելով են զբաղված: Եվ վերջապես ո՞ւմ են պետք գիտությունների թեկնածուները, դոկտորները, ակադեմիկոսները, որոնք իրենց տեղում չեն և չեն կարողանում իրենց գիտությունը ծառայեցնել երկրի բարօրությանը:
Վկայականներ շնորհելուց բացի գիտակրթական հաստատություններն իրականում պարտավոր են տնտեսական մոդելներ, քայլեր մշակել: Կռիվ տալ իշխանությունների հետ, որպեսզի երկիրը չգնա անդունդի ճանապարհով: Դրա փոխարեն, նրանք հիմնականում ձեռնպահ են մնում երկրում վարվող տնտեսական քաղաքականության մասին խոսել, չեն մասնակցում հասարակական–քաղաքական կարևորագույն հարցերի քննարկմանը, գուցե նաև այն պատճառով, որ աթոռին նստած քնել են և շատ դեպքերում նույնիսկ չեն էլ իմանում, թե երկիրն ուր է գնում: Նման դեպքերում հարց է ծագում, թե ում են պետք գիտական հիմնարկների «արտադրած» գիտնականները, որոնք շատ դեպքերում անգամ տեսությունից բացի պրակտիկ մասնագետ էլ չեն կարողանում դառնալ: Ում են պետք այն ակադեմիկոսների ու դոկտորների տիտղոսներն ու կոչումները, որոնք կոմունիստների ժամանակներից մինչ օրս մշտապես լռել են: Լռել են նույնիսկ այն ժամանակ, երբ երկիրը սկսել էր թաղվել 7 միլիարդ դոլարանոց պարտքի տակ:
Ու եթե երեկ այս կառույցների ղեկավարները լռում էին, որ միահեծան կառավարման պայմաններում իրենց աթոռը չկորցնեն, ապա հիմա դրա իրավունքը չունեն: Հիմա երկրում դե ֆակտո իրավիճակ է փոխվել, և, կարծես թե, բոլոր հնարավորությունները կան երկրի տնտեսական զարգացման մոդելներ առաջարկելու, դրանց շուրջ հասարակական քննարկումներ կազմակերպելու համար: Բայց այս լռությունը խոսում է այն մասին, որ տնտեսագետներից շատերն իրականում ասելիք չունեն, իսկ նրանք, ովքեր ասելիք ունեն՝ նրանց լսող չկա:
Ի դեպ, նրանցից շատերը դեռ խորհրդային տարիներին են իրենց կոչումները ստացել: Եվ դեռ հարց է, թե այն ժամանակ ինչ թեմա են «ուսումնասիրել» ու կոչումներ վաստակել, որ նոր ի հայտ եկած հանգամանքների պայմաններում չեն կարողանում իրենց «գիտելիքը» ծառայեցնել ի շահ պետության ու տնտեսության զարգացման:
Եվ վերջապես հարց է ծագում, թե ինչպե՞ս է պատահում, որ սովորական մարդն արդեն իսկ հասկացել է, որ միայն մասնավորով հնարավոր չէ երկիր զարգացնել, որ մասնավորի գլխին պետք է նաև պետության հզոր ձեռքը լինի, առանց որի սեփականատերը փորձելու է եկամուտներ թաքցնել, իր պայմանները թելադրել, իսկ պետությանը շպրտած մի քանի կոպեկով ո՛չ երկիր կարող է զարգանալ, ո՛չ էլ տնտեսություն, իսկ կուսակցություններն այսօր էլ դեռ շարունակում են 30 տարի առաջվա երգերը երգել ու ժողովրդի մոտ իրենց գովքն անել:
Եվ այս պայմաններում, ինչքան էլ մարդիկ տեսականորեն ընդունեն, որ ոչխար պահելն այնուամենայնիվ կարող է եկամուտ բերել, բայցև պետք է հիշել, որ երկրի սարերն ու ձորերը վաղուց սեփականաշնորհված են: Եվ այդ պայմաններում նույնիսկ ոչխար պահելը հեշտ չէ, էլ չենք խոսում եկամտաբերության մասին: Այսինքն, այս ու նման հաշվարկներ անելու, ելքեր փնտրելու և առաջարկելու փոխարեն, երկրի բյուջեի վզին նստած գիտնականներն ու ակադեմիական հաստատությունները ավելի շատ կարևորում են փուչ գիտնականներ «արտադրելը», ինչը, համաձայնեք, որ ո՛չ երկրին է պետք, ո՛չ էլ բիզնեսին: