Ստացավ արդյո՞ք Փաշինյանը Պուտինի օրհնանքը
ՎերլուծությունRosbalt.ru-ն գրում է, որ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտնվել է ծանր վիճակում: Որպեսզի նրան չտապալի փողոցը, որի շնորհիվ նա իշխանության էր եկել 2018 թվականին՝ իր հերթին տապալելով հանրապետության այն ժամանակվա ղեկավար Սերժ Սարգսյանին, ազգի «հեղափոխական առաջնորդ»-ը, հայտարարել է, որ հրաժարական կտա ապրիլին, բայց շատ յուրօրինակ կերպով: Այսինքն կպահպանի պետության վերահսկողությունը մինչև հունիսի 20-ին նշանակված արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները: Իսկ դա նշանակում է, որ ընտրություններն անցկացվելու են Փաշինյանի գլխավորած «Իմ քայլը» դաշինքի լիակատար հսկողության ներքո: Բայց ի՞նչ կլինի արդյունքը, եթե հաշվի առնենք այն, որ ընդդիմադիր 17 քաղաքական ուժեր միավորվել են ընդդեմ Նիկոլ Վովաևիչի և նրա նոսրացող թիմի: Եվ նաև առկա է այն փաստը, որ հայրենակիցները չեն կարող ներել նրան Ադրբեջանի հետ 44-օրյա պատերազմում տանուլ տալու համար, որի արդյունքում հայերի կողմից գրավված գրեթե ամբողջ Լեռնային Ղարաբաղը ստիպված վերադարձվել է ադրբեջանցիներին:
Հիշեցնենք, որ Ռուսաստանը ևս նշանակալի դեր է խաղացել Հայաստանի «հանձնման» գործում: Այն Ռուսաստանը որի համար «սորոսիստ» համարվող Փաշինյանը պարբերաբար խոչընդոտներ էր ստեղծում, ինչը ոչ մի կերպ չէր կարող բերել Ռուսաստանի ղեկավարության համակրանքին: Բայց հետպատերազմյան իրավիճակը փոխել է վարչապետի շահերի դասավորությունը, և նրա վերջերս Մոսկվայում կայացած հանդիպումը նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ, որի հետ նա արդեն բավականին հաճախ է խոսում հեռախոսով, դարձել է այն հաստատումը, որ նա աջակցություն է փնտրում Կրեմլի բարձր կաբինետում, և փորձում է պարզաբանել այն հարցը, թե ու՞մ կօգնի Ռուսաստանը ընտրություններում` իրեն, թե իր մրցակիցներին, կամ էլ, ընդհանրապես, արդյո՞ք կընդունի չեզոք դիրք:
Իհարկե, կարիք չկա սպասել Կրեմլի կողմից այս հարցի վերաբերյալ բաց պատասխանի: «Ռուսաստանը երբեք չի խառնվում այլ պետությունների ներքին գործերին» սկզբունքը լայնորեն հայտնի է աշխարհին: Այնուամենայնիվ հանդիպման մասին պաշտոնական տեղեկատվությունը հետաքրքիր է: Եվ զուտ գործնական իմաստով, և այն առումով, թե ինչպես է Փաշինյանը մեղանչում անգամ «ամենաանմեղ» ճշմարտության դեմ: Սկսենք վերջինից: Պուտինը հարցրել է, թե արդյո՞ք Հայաստանը գրանցել է կորոնավիրուսի դեմ ռուսական «ՍպուտնիկV» պատվաստանյութը, ինչին նրա գործընկերը վստահորեն դրական պատասխան է տվել և նույնիսկ ավելացրել է, որ հանրապետությունը մտադիր է գնել ավելի քան մեկ միլիոն դոզա «կորոնային հակաթույն»: Հայաստանի ղեկավարի այդ սուտը սոցցանցերում իր հայրենակիցներն են անմիջապես բացահայտել, իսկ Առողջապահության նախարարության ղեկավարը նրան փորձել է ծածկել ասելով, որ ինչպես «ՍպուտնիկV» - ն, այնպես էլ մյուս պատվաստանյութերը, Հայաստանում արտակարգ իրավիճակներում թույլատրվում է օգտագործել, և հենց դա է վարչապետը նկատի ունեցել «գրանցում ունենալ» ասելով: Ի դեպ, Ռուսաստանը Հայաստանին արդեն իսկ մատակարարել է պատվաստանյութի 15 հազար դեղաչափ: Այնուհետև նրանք խոսել են հրատապ, բայց այլ ծրագրերի մասին:
Փաշինյանը խոսել է ռուս-հայկական ռազմավարական համագործակցության խորացման անհրաժեշտության մասին «հաշվի առնելով մեր առջև ծառացած մարտահրավերները և այն իրավիճակը, որի մեջ գտնվում ենք»: Նա նաև ասել է, որ Պուտինի հետ քննարկել է ռուս գործընկերների աջակցությամբ հայկական բանակում բարեփոխումների հարցը: Երկու երկրների ղեկավարները խոսել են նաև գերիների վերադարձի շուրջ ստեղծված իրավիճակի մասին: Իսկ ընդհանրապես, Նիկոլ Վովաևիչը շատ է «փոխվել»: Հավատարմության նոպայի ժամանակ նա նույնիսկ դեմ է արտահայտվում «կոլեկտիվ Արևմուտքի» կարծիքին: Փաշինյանը խնդրել է Պուտինին քննարկել Հայաստանում Ռուսաստանի կողմից նոր ատոմակայան կառուցելու հարցը: Նրանք նախկինում ևս փնտրել են նման բան ցանկացողների, բայց ապարդյուն: Հայկական ատոմակայանն, ի դեպ, Հարավային Կովկասի միակ ատոմակայանն է: Այն ապահովում է երկրում արտադրվող էլեկտրաէներգիայի մեկ երրորդից ավելին: Երկար տարիներ ասում էին, որ Ռուսաստանը կօգնի Հայաստանին արդիականացնել գործող ատոմակայանը «կյանքը» երկարացնելու նպատակով, բայց ամեն ինչ դեռ նույնն է:
Եվրոմիությունում, և բուն Հայաստանում շատերը կտրականապես դեմ են վերակառուցմանը: Նոր կայանի կառուցումը նույնպես ոչ բոլորն են ողջունում «բնապահպանական նկատառումներից ելնելով»: Փաստորեն, հանրապետության էներգետիկ անվտանգության և Ռուսաստանից կախվածության հարցը տեղափոխվել է աշխարհաքաղաքական հարթություն: Ինչ վերաբերում է Պուտինին, ապա նա խոստովանել է, որ այժմ ամենահրատապ հարցը Լեռնային Ղարաբաղում և դրա շուրջ իրավիճակի կարգավորումն է: Բայց դա, այսպես ասած, քաղաքական բարձրագույն ոլորտ է: Կան նաև հարցեր, որոնք վերաբերվում են այսպես ասած «որովայնին»: Եվ դա առևտուրն ու տրանսպորտային հաղորդակցության ապաշրջափակում է:
Ընդհանուր առմամբ, Փաշինյանին Կրեմլում ընդունել են այնպես, կարծես թե նա Հայաստանի լիարժեք ղեկավար է, այլ ոչ թե ցած գլորովող գործիչ: Նա ինքը ևս իրեն ինքնավստահ է պահել, ասես ոչ ոք իրեն չի քշում քաղաքական դաշտից: Կողմերի այս պահվածքը կարելի է դիտարկել որպես լավ բեմադրված ներկայացում: Մյուս կողմից, միանգամայն հավանական է, որ այստեղ խաղեր չկան, և Ռուսաստանը պատրաստ է աշխատել Հայաստանի ցանկացած կառավարության հետ, որը չի խոչընդոտի Մոսկվայի շահերի առաջխաղացմանը հանրապետությունում և ամբողջ տարածաշրջանում: Այսինքն կատարում է իր ռազմավարական պարտավորությունները:
Այլ հարց է, թե կարելի՞ է արդյոք վստահել Փաշինյանին Ռուսաստանի հետ խաղացած իր բոլոր խաղերից հետո, և արդյո՞ք հայերի մեծամասնությունը ցանկանում է շարունակել հանդուրժել այն հեղափոխական առաջնորդին, որը Ադրբեջանի հետ պատերազմում «դավաճանել է երկրի շահերին»: Հայտնի չէ, թե արդյո՞ք Փաշինյանին հաջողվել է համոզել Պուտինին, որ ինքը «ուղղվել է», Ղարաբաղում զինադադարի վերաբերյալ անցյալ տարվա նոյեմբերի եռակողմ հռչակագրի կատարման միակ երաշխավորն է, և անգամ պատերազմի արդյունքներով և Հայաստանում օրինականության բացակայության պատճառով ընկած վարկանիշի պայմաններում ունակ է Հայաստանի ընտրազանգվածի որոշակի հատվածի «ներկել» ռուսական դրոշի գույներով, այսինքն Կրեմլը պետք է աջակցի իրեն:
Կարեն Սիմոնյան