Իրանը փորձում է կամուրջներ պահպանել Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում
Վերլուծություն
Մոհամմադ Զարիֆը Բաքու կատարած այցի ժամանակ հայտարարել է, որ «Իրանը ուրախ է բարեկամ և եղբայրական Ադրբեջանի կողմից իր տարածքները ազատագրելու և դրանց՝ Ադրբեջանի ժողովրդի վերահսկողության տակ անցնելու համար»:
Այս թեմայով pressmedia.am կայքը զրուցել է իրանագետ Նվեր Դավթյանի հետ: Հարցին, թե պարոն Դավթյանն ինչպես է գնահատում Զարիֆի այդ հայտարարությունը և ինչ ազդեցություն կարող է ունենալ հայ-իրանական հարաբերությունների վրա, իրանագետը պատասխանել է․ «Ընդհանուր վերջնական եզրակացություն կատարելու համար նախ և առաջ պետք է հասկանանք, թե հայտարարությունից հետո մնացած բոլոր երկրներում ինչ հարցեր կքննարկվեն։ Խոսքը գնում է տարածաշրջանային այցերի մասին, քանի որ Զարիֆը նախատեսում է այցելել Մոսկվա, Երևան, Թբիլիսի, իսկ շաբաթվա վերջ նաև Անկարա։ Այստեղ հարցը վերաբերում է հայտարարության ենթատեքստին, այո, հայտարարության մեջ նա նշում է, որ ուրախ է, բայց ասում է, որ ուրախ է ադրբեջանցի բնակչության վերադարձով։ Դա ուղված է այն նպատակների դեմ, որ այս տարածաշրջանում Թուրքիան փորձում է բնակեցնել այնտեղ, որի ներկայությունը բնավ չի բխում Իրանի անվտանգության շահերից։ Մյուս կողմից Զարիֆի հայտարարության մեջ կարելի է նկատել քաղաքական բաղադրիչ, մասնավորապես, վերջին շրջանում Թուրքիայի ակտիվությունը կովկասյան տարածաշրջանում Իրանի համար քաղաքական ակտիվության անհրաժեշտություն է ստեղծում .սա Թուրքիայի մասով։ Այդ նույն տրամաբանությամբ մենք կարող ենք դիտարկել նաև այն, որ վերջին շրջանում կովկասյան տարածաշրջանում մեծանում է Ռուսաստանի ազդեցությունը և միևնույն ժամանակ նաև Թուրքիայի ազդեցությունն է մեծանում , և այդ ամենը չի կարող չանհանգստացնել Իրանին։ Եվ Իրանի հարևանությամբ գտնվող Ադրբեջանի նկատմամբ այդպիսի վերաբերմունքով Իրանը փորձում է կամուրջներ պահպանել տնտեսական, մշակութային, քաղաքական հարաբերություննեում, որ հնարավորության սահմաններում Ադրբեջանին հեռու պահի թուրքական ազդեցություններից և մոտեցնի իրանական ազդեցության տակ։ Հայտարարությունը կարելի է հասկանալ նաև այս տեսանկյունից։ Գլոբալ, համաշխարհային գերտերությունների մակարդակը նույն տրամաբանությունն է կիրառել, հասկանալի է` այս պայմաններում ԱՄՆ և մի շարք այլ գերտերություններ չկարողացան վերջին իրադարձություններում իրենց դիրքորոշումը ունենալ։ Եվ նախատեսվում է, որ առաջիկայում այդ ակտիվությունը կցուցաբերվի և քաղաքական, և տնտեսական, և այլ մակարդակներում։ Հետևաբար, Իրանը այս մասով նույնպես ցանկանում է իր ակտիվության միջոցով իր հստակ ազդեցությունը ունենալ Իրանի համար ոչ ցանկալի զարգացումները կանխելու նպատակով։ Իրանը նաև ունի այսպիսի նպատակ, հետևաբար հասկանալի է, որ տարածաշրջանում առաջիկայում նոր ակտիվություն կլինի, քանի որ, ճիշտ է, նախկինում եղել է, բայց վերջին շրջանում այդ ակտիվությունը նվազել է և, հետևաբար, նրանք փորձում են վերականգնել իրենց ակտիվությունը։ Իրանը չի ցանկանում հետ մնալ տարածաշրջանում և պետք է ամեն ինչ փորձի յուրաքանչյուր երկրի հետ իր ուրույն քաղաքական, մշակութային, տնտեսական ծրագրերով, որ կարողանա հնարավորինս մոտ գտնվել տարածաշրջանային իրադարձություններին, եթե անգամ կիզակետում չլինի, ապա գոնե ունենա իր մասնակցությունը և կարողանա կանխել այն ոչ ցանկալի զարգացումները, որոնք կարող են բացասական գնահատակալ ստանալ Իրանի համար։ Այս համատեքստում վերջնական եզրակացություն կարող ենք անել, միայն, երբ Զարիֆը ավարտի իր այցը տարածաշրջանի բոլոր երկրներում և կլինեն այդ բոլոր երկրների քաղաքական հայտարարությունները»։
Անի Սիմոնյան
1
2
3
4
5
2
3
4
