Իրանը հա՞յտ է ներկայացնում
Ուշադրության կենտրոնումՆախօրեին հայտնի դարձավ, որ Իրանի արտգործնախարար Մոհամմադ Զարիֆի և Ջեյհուն Բայրամովի միջև տեղի ունեցավ հեռախոսազրույց, որի ժամանակ Զարիֆը տեսակետ է հայտնել Ռուսաստան-Իրան-Թուրքիա ձևաչափի օգտին՝ որպես ՄԽ եռանախագահության ձևաչափի լրացում: Ըստ էության՝ Զարիֆի այդ հայտարարությունը անկասկած ակնարկ է, որ Թեհրանը թույլ չի տա որևէ գործընթացի Անկարայի ներգրավում, եթե դուրս է մնում ինքը: Իսկ այն, որ Անկարան, Բաքվի միջոցով շարունակելով պատերազմը, փորձում է լուծել հենց այդ՝ ձևաչափ ներգրավվելու և որոշումների կայացմանը որևէ մեկից ոչ պակաս մասնակցություն և դեր ունենալու հարցը՝ կասկածից վեր է: Թեհրանը փաստացի զանգահարել է Բաքու զգուշացնելու՝ կա՛մ, Թուրքիայից բացի, կներգրավվի նաև ինքը, կա՛մ թույլ չի տա որևէ այլ կերպ Անկարայի մասնակցությունը: Թե ինչպես թույլ չի տա Իրանը՝ սա արդեն թերևս հասկանալի կլինի Ադրբեջանին, որովհետև Բաքվում գուցե լավ են պատկերացնում, թե Իրանն ինչպիսի խնդիրներ կարող է առաջացնել Ադրբեջանի համար, ընդ որում՝ նաև ռազմական իմաստով: Մյուս կողմից, սակայն, Զարիֆի հայտարարությունը կարող է լինել ահազանգ, որ իսկապես կա քննարկում Թուրքիայի որևէ ներգրավման շուրջ պայմանավորվածության համար: Այս հայտարարությունը կարծես թե վկայում է, որ Թեհրանն առնվազն ունի այդ կապակցությամբ կասկածներ, եթե չասենք այն մասին, որ ունի տեղեկատվություն: Իրանը հաղորդակցության մեջ է ռուսական կողմի հետ՝ թե՛ նախագահի, թե՛ արտգործնախարարների մակարդակով, իսկ օրերս էլ Մոսկվայում Իրանի դեսպանը հանդիպել էր ՌԴ երկու փոխարտգործնախարարներին: Չի բացառվում, որ Մոսկվան Թեհրանին իրազեկել է կամ ներկայացրել տարբերակ՝ ՄԽ համանախագահության ձևաչափի, այսպես ասած, լրացման որևէ գաղափարի վերաբերյալ: Անկասկած է մի բան, որ պատերազմական գործողություններին զուգահեռ՝ ընթանում են գերակտիվ դիվանագիտական շարժեր, և Հայաստանի թե՛ քաղաքական ղեկավարությանը, թե՛ հանրությանը անհրաժեշտ է ռազմադաշտում վճռականությանը զուգահեռ նույնքան պատրաստված և համախմբված լինել քաղաքական դաշտում ծավալվող իրողություններին, ընդ որում՝ ունենալով ոչ միայն եղած քննարկվող թեմաների վերաբերյալ սեփական տակտիկական և ռազմավարական մոտեցումներ, այլ նաև սեփական գաղափարներ՝ տակտիկական ճկունության համար:
Անդրանիկ Կիրակոսյան