Լուկաշենկոյի «փչացած ռադիոն» ու Հայաստանի լրջանալու պահը. «Փաստ»
Վերլուծություն«Փաստ» օրաթերթը (հեղինակ՝ Լևոն Մարգարյան) գրում է
Յուրի Խաչատուրովի հետկանչը ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի պաշտոնից այդ կառույցի և դրա անդամ պետությունների ղեկավարների միջև հարուցել է քաղաքական հեռակա այնպիսի բանավեճ, որի միայն սկիզբն է տեսանելի, իսկ վերջն այդպես էլ չի երևում: Ակնհայտ է, որ բացառապես ՀԱՊԿ–ի ներքին խնդրից այն վերածվել է ավելի մասշտաբային խնդրի՝ ներառելով ԱՊՀ տարածքը իր քաղաքական տարբեր շերտերով, հասնելով ընդհուպ մինչև ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորում:
Ակնառու դերակատարներն այս հարցում Բելառուսի նախագահ Լուկաշենկոն ու Հայաստանի վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանն են: Այն բանից հետո, երբ բելառուսական կողմը ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի իր թեկնածուին ներկայացրեց Ադրբեջանի դեսպանին, և հայտնի դարձավ, որ ադրբեջանական կողմի հետ քննարկվել են ՀԱՊԿ–ի ներքին հարցեր, Նիկոլ Փաշինյանը հանդես եկավ կոշտ ու հասցեագրված հայտարարությամբ՝ դիմելով Բելառուսի նախագահին ու նշելով, որ պարզաբանում է պահանջելու:
ՀԱՊԿ–ի հանդիպումը չնայած հետաձգվեց, բայց արդեն այլ ֆորմատով ԵԱՏՄ–ի վարչապետների հանդիպման ժամանակ այդպես էլ որևէ պարզաբանման մասին խոսք չգնաց: Ավելին նախքան հանդիպումը ուշագրավ իրադարձություններ եղան: Նախ որոշակի տեղեկատվական հակասություններ հայտնվեցին դաշտում, մասնավորապես այն մասին, որ ՀԱՊԿ արտահերթ նիստը հետաձգվել է մի դեպքում Հայաստանի խնդրանքով, մեկ այլ դեպքում Ռուսաստանի ու Պուտինի նախաձեռնությամբ: Հետո էլ Փաշինյանն ակնհայտորեն սկսեց իջեցնել սպասվելիք պարզաբանման չափաբաժինը՝ քանիցս նշելով, որ կարևորը ՀԱՊԿ–ի ներսում կառուցողական մթնոլորտն է, իսկ գլխավոր քարտուղարի հարցը երկրորդական է:
Ինչևէ: Արդեն վերջին օրերին կարծես թե հանդարտված մթնոլորտը նորից թեժանում է՝ այս անգամ Լուկաշենկոյի նախաձեռնությամբ: Մի դեպքում նա ներողություն է խնդրում Փաշինյանից կոշտ արտահայտությունների համար, մեկ այլ դեպքում, օրինակ, նախատում նրան, որ Բելառուսից պարզաբանումներ պահանջելու փոխարեն պետք է Ռուսաստանից պարզաբանումներ պահանջի: Մեկ այլ դեպքում էլ խոսում է այն մասին, որ ժամանակին Սերժ Սարգսյանը մերժել է տարածքների հանձնման իրենց առաջարկը՝ այդպիսով ՀԱՊԿ ներսում ծագած սկանդալը բերելով արդեն ավելի բարդ մակարդակ:
Փաստացի ստացվում է, որ Խաչատուրովի հետկանչով սկսված գործընթացն ընդամենը առիթ էր: Պատճառը ոչ այդքան քարտուղարի ով լինել–չլինելն է, որքան նոր իրավիճակում Հայաստանի նորընտիր իշխանությունների հետ հարաբերությունները ճշգրտելը: Լուկաշենկոյի կողմից Սերժ Սարգսյանի հիշատակումը, բնականաբար, ոչ թե ուշացած գովասանք էր Սերժ Սարգսյանի հասցեին, այլ նախապատրաստվող առաջարկ Փաշինյանին: Եվ խոսքն այստեղ միայն նույնանման առաջարկի հնչեցման մասին չէ, խոսքն ընդհանրապես ԱՊՀ կոչվող քաղաքական տիրույթում Հայաստանի դերակատարման վերաիմաստավորման մասին է:
Այս իմաստով կարևոր է հասկանալ, որ տեղեկատվական այն աղմուկը, որի ականատեսն ենք, ընդամենը շղարշում է տեղի ունեցողը, տպավորություն ստեղծում, թե գործ ունենք, օրինակ, Փաշինյան–Լուկաշենկո դրամատիկ հակամարտության հետ: Մյուս կողմից էլ Հայաստանում որոշակի շրջանակներ դիվիդենտներ են շահում, երբ ՀԱՊԿ–ում Փաշինյանը կորցնում է դիվիդենտներ:
Մեծ հաշվով, սակայն, խնդիրը վերաբերում է ոչ թե Փաշինյանին, այլ Հայաստանին: Հայաստանում տեղի ունեցող փոփոխությունները օբյեկտիվ պատճառներից ելնելով՝ ԱՊՀ տարածքում ստեղծել են անհրաժեշտություն ճշգրտելու որոշակի հարցեր, հաճախ նաև փորձելու որոշակի սցենարներ, որոնք նախկինում փորձվել, բայց ձախողվել են: Այս իմաստով կարևոր է հասկանալ պահի լրջությունը ու այն չկապել ո՛չ Լուկաշենկո–Փաշինյան հեռակա դեբատի, ո՛չ Խաչատուրովի հետկանչի հետ: Երկու դեպքում էլ գործ ունենք տեղեկատվական առիթների ու շղարշների հետ, որոնք թաքցնում են բուն պրոցեսը: Այս իմաստով շատ կարևոր է ի վերջո հասկանալ, որ երկրի ներսում առկա լեգիտիմությունը, հատկապես այնպիսի միջավայրում, ինչպիսիք ՀԱՊԿ–ն ու ԵԱՏՄ–ն են, չեն կարող կրել կախարդական փայտիկի դեր: Լեգիտիմությունը կարևոր, բայց ամենազոր գործոն չէ, մանավանդ մի միջավայրում, որտեղ ներկա պետություններից շատերում ընտրական պրոցեսը կրում է խիստ իմիտացիոն բնույթ: Այս միջավայրում ավելի կենսական է ուժի, ռեսուրսի չափը, քանակը, մատուցման ձևն ու մանևրելու ընդունակությունը: Շատ լավ և դուրեկան է, երբ Հայաստանի ղեկավարը կարողանում է արժանապատիվ կեցվածք դրսևորել ու հակադարձել՝ ի նպաստ Հայաստանի շահերի: Բայց պետք է հասկանալ, որ արտաքին քաղաքականության մեջ ներքինի օրենքները միշտ չէ, որ գործում են:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
1
2
3
4
5
1
2
4
5
1
2
3
4
5
