«Դպրոցականների բասկետբոլի լիգա» մարզական խաղեր. հայտնի են եզրափակչի բոլոր թիմերը Վաղը՝ ժամը 07.00-19.00-ը, Սևան-Մարտունի-Վարդենիս ավտոճանապարհի մի հատվածը փակ կլինի երթևեկության համար Կյանքից հեռացել է Սերգեյ Վարդանյանը Բերդավանցի երիտասարդը հրացան է ներկայացրել ոստիկանություն Դավիթաշենի կամրջի տակ հայտնաբերվել է երիտասարդ աղջկա մարմին Զոհվածների ծնողներին հայհոյողներ, գնացե´ք ձեր Ադրբեջանը. Դավիթ Սարգսյան Արտակարգ դեպք՝ Երևանում, «Արևելյան խոհանոց»-ի դիմաց «Mercedes» է այրվել․ Shamshyan Մայր Աթոռին խնդրում եմ ուղղակի դատական պրոցես սկսել․ Բագրատ Սրբազան Մահացել է Վահան Վերվերյանը Ռուս-ուկրաինական հակամարտության կարգավորման հուշագրից մանրամասներ են հայտնի


Համակարգային ճգնաժամի հրեշավոր «երախը». «Փաստ»

Մամուլ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

2025 թվականի առաջին ամիսների զարգացումներն առավել հստակ ի ցույց են դնում Հայաստանի տնտեսական համակարգի խոցելիությունն ու կառավարման համակարգային խնդիրները։ Թեև կառավարությունում անընդհատ հայտարարում են կայուն աճի, պետական պարտքի վերահսկելիության և բյուջետային քաղաքականության արդյունավետության մասին, վերջին տվյալներն ու միջազգային զեկույցները փաստում են բոլորովին այլ իրականության մասին։ Տնտեսության դանդաղումը, պետական պարտքի ռեկորդային աճը, շռայլ ու անթափանցիկ բյուջետային ծախսերը, ինչպես նաև կառավարման անարդյունավետությունը խոսում են ավելի խորքային ճգնաժամի մասին, որը ժամանակի ընթացքում սկսել է ձևավորել տնտեսական արգելակման նոր փուլ։

Համաշխարհային բանկն ապրիլին հրապարակել է զեկույց, որում արձանագրվում է Հայաստանում տնտեսական աճի զգալի դանդաղումը։ Տնտեսական աճի կառուցվածքում հիմնական շեշտը դրվում է շինարարության և ծառայությունների աճի վրա, այնինչ արդյունաբերության ոլորտը հայտնվել է լրջագույն անկման մեջ։ Մասնավորապես, փետրվարին արձանագրվել է 27 տոկոս անկում արդյունաբերական արտադրության ծավալում, ինչը մտահոգիչ է ոչ միայն ներկայի, այլև միջնաժամկետ հեռանկարի առումով։ Այդ ֆոնին արտաքին առևտրի ցուցանիշները նույնպես վատթարացել են՝ արտահանումը փետրվարին կրճատվել է մոտ 68 տոկոսով՝ արձանագրելով վերջին տարիների ամենախոր անկումներից մեկը։

Տնտեսական անարդյունավետությունն ուղեկցվում է նաև սոցիալական խնդիրների խորացմամբ։ Աշխատաշուկայում գործազրկության մակարդակը շարունակում է բարձրանալ նույնիսկ այն պայմաններում, երբ անցյալ տարի, ըստ համաշխարհային Բանկի տվյալների, այս ցուցանիշն արդեն հասել էր 13,9 տոկոսի։ Ու սա այն պարագայում, երբ հնգամյա ծրագրով կառավարությունը նպատակ է սահմանել գործազրկությունը 10 տոկոսից նվազեցնել: Գործազրկության նմանատիպ ծավալը ոչ միայն սոցիալ-տնտեսական լարվածության ցուցիչ է, այլև ազդանշան, որ եթե որոշակի տնտեսական աճ էլ ունենում ենք, ապա այն բաշխվում է անհավասարաչափ ու պայմաններ չի ապահովում բավարար թվով աշխատատեղերի ստեղծման համար։

Միևնույն ժամանակ, մտահոգիչ է այն իրավիճակը, որ գնաճը՝ հատկապես սննդամթերքի շուկայում, շարունակում է նոր ռեկորդներ արձանագրել։ Պատահական չէ, որ մարտին արձանագրվել է վերջին մեկ տարվա բարձրագույն գնաճը, ինչը հատկապես ծանր իրավիճակ է ստեղծել ցածր եկամուտ ունեցող խավերի համար։

Տնտեսության մեջ դիտարկվող այսպիսի միտումներին գումարվում է նաև պետական պարտքի խնդիրը։ Արդեն իսկ մարտ ամսվա դրությամբ պետական պարտքն աճել է և հասել 13 միլիարդ 581 միլիոն դոլարի, ինչն, ըստ էության, ռեկորդային է անկախ Հայաստանի ողջ պատմության ընթացքում։ Փաշինյանի կառավարման 7 տարվա ընթացքում պետական պարտքը ծավալային առումով գրեթե կրկնապատկվել է։ Այս գումարի զգալի մասը սպասարկվում է բարձր տոկոսադրույքով։ Օրինակ՝ նոր թողարկված եվրապարտատոմսերը՝ 750 միլիոն դոլարի չափով, ունեն 7,1 տոկոս տոկոսադրույք։ Սա աննախադեպ բարձր թիվ է՝ հատկապես այն պարագայում, երբ 2021 թվականին այդ տոկոսադրույքը կազմել էր ընդամենը 3,87 տոկոս։ Միայն պարտքի սպասարկումն էական բեռ է դառնում պետության ուսերին։ Մյուս կողմից էլ՝ նշված ցուցանիշները խոսում են Հայաստանի նկատմամբ միջազգային շուկայի վստահության նվազման մասին՝ անկախ պաշտոնական հայտարարություններից։

Ճիշտ է՝ ֆինանսների նախարարության կողմից հնչող հավաստիացումներում փորձ է կատարվում ավելի մեղմ ներկայացնել առկա պատկերը՝ մատնանշելով միջազգային շուկայի անբարենպաստ պայմանները և ընդհանուր գլոբալ տնտեսական փոփոխությունները, բայց դրանք ընդամենը հանրության գլխի տակ փափուկ բարձ դնելու հուսահատ ճիգեր են։ Եթե պետական պարտքը աճում է նման տեմպերով, իսկ տնտեսությունը՝ դանդաղում, դա արդեն տեղիք է տալիս խորքային մտահոգությունների։ Պարտքի ներգրավման արդյունավետությունն էլ ակնհայտ հարցականի տակ է՝ այն իրականում օգտագործվում է հիմնականում ընթացիկ ծախսերի ֆինանսավորման համար, այլ ոչ թե տնտեսական արդյունավետ ներդրումների ուղղությամբ։

Ավելին, խիստ մտահոգիչ է այն, որ բյուջետային ծախսերն իրականացվում են ոչ թափանցիկ պայմաններում։ Եվրոպայի խորհրդի կոռուպցիայի դեմ պայքարի կազմակերպությունը՝ GRECO-ն, դեռևս 2024 թվականին պահանջել էր հրապարակել բարձրաստիճան պաշտոնյաների՝ վարչապետի, նախագահի և Ազգային ժողովի նախագահի ծախսերը՝ հատկապես արարողակարգային, տրանսպորտային ու կեցության ոլորտներում։ Սակայն այս պահանջը մինչ օրս չի կատարվել, իսկ հանրությունը փաստացի զրկված է իմանալու, թե ինչպես են ծախսվում պետական միջոցները։ Օրինակ՝ բարձրաստիճան պաշտոնյաների արարողակարգային բնույթի ծախսերը շարունակում են գաղտնի մնալ՝ հղում անելով «Գնումների մասին» 2016 թվականին փոփոխված օրենքին, որը թույլ է տալիս չհրապարակել այդ տվյալները։

Բացի այդ, բյուջետային ծախսերում նկատվում է շռայլության տարր։ Ավելացել են պետական մարմինների ծախսերը, այդ թվում՝ ծառայողական ավտոմեքենաների ձեռքբերումներ, դիվանագիտական ներկայացուցիչների և պատվիրակությունների գործուղումներ, ինչպես նաև տասնյակ միլիոնավոր դրամների ծախս պահանջող հասարակական միջոցառումների կազմակերպում։

Նմանատիպ իրավիճակը վկայում է կառավարման համակարգային ճգնաժամի մասին։ Պետական ռեսուրսների բաշխումն ու օգտագործումը չի ենթարկվում հաշվետվողականության սկզբունքներին, իսկ տնտեսական քաղաքականությունը չի կարողանում ապահովել երկրի կայուն զարգացումը և սոցիալական պաշտպանությունը։

Որպես հետևանք՝ ներդրումային միջավայրը մնում է անկայուն, իսկ տնտեսական աճի բոլոր հնարավորությունները՝ սահմանափակված։ Հայաստանի տնտեսությունը մուտք է գործել անկայունության նոր փուլ, որտեղ արտաքին պարտքի աճը զուգակցվում է տնտեսական դանդաղման, անարդյունավետ կառավարման և հասարակության նկատմամբ հաշվետվողականության պակասի հետ։ Տնտեսական արգելակումը հաղթահարելու համար անհրաժեշտ է քաղաքական կամք՝ կտրուկ վերանայելու ֆինանսական քաղաքականության ողջ ճարտարապետությունը, ապահովելու վերահսկողություն և թափանցիկություն ու վերադառնալու ռազմավարական մտածողության դաշտ՝ հեռանալով ներկա վարչական «մեկօրյա լուծումների» տրամաբանությունից։ Բայց դժվար է ակնկալել, որ ներկայիս իշխանությունները ի զորու կլինեն այս առումով վերափոխվել, քանի որ հենց նրանք են, որ պետությունը դարձրել են իրենց «կթու կովը», որին չեն «կերակրում», սակայն ցանկանում են օգուտներ ստանալ։ Անձնական օգուտներ:

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

«Կամուրջ» հասարակական նախաձեռնության և «Հայաստանը ես եմ» նախաձեռնության միջև փոխգործակցության հուշագիր է ստորագրվելԽստորեն դատապարտում և մերժում ենք ՀՀ կառավարչի և նրան կողակցված անձի զարհուրելի վարքագիծը… Ժամանակն է բռունցքվելու, վճռականության և գործողությունների. ՀՀԿ ԳՄ Լույս անապատում. նորարարական արևային էներգիայով աշխատող կայանքները գիշերն ուղղահայաց ճառագայթ են արձակում մոլորվածների համար FEAS Չեմպիոնների լիգայի բրոնզե մրցանակն Ամերիաբանկինն էԴիվանագետների համահայկական խորհրդի հայտարարությունըՍա բացառիկ ու պատմական արդյունք էր անկախ Հայաստանի կենսագրության մեջ, երբ մրցավայր մեկնած 6 մարզիկներից 4-ը պատվո հարթակ բարձրացան ու մեդալներ նվաճեցին. Գագիկ Ծառուկյան Հայաստանը՝ որպես կայուն, հզոր և զարգացող պետություն, կարող է կայանալ միայն այն դեպքում, երբ երկրում կգործեն իրավական ու հանրային պատասխանատվության ինստիտուտները․ Արտյոմ ՎարդանյանԿԲ-ն չի փորձում բանկերին բերել ողջամիտ տնտեսվարման. Հրայր Կամենդատյան Հայաստանը կարիք ունի նոր քաղաքական ուժի. Արմեն ՄանվելյանՍկսում ենք աննախադեպ մի ծրագիր, որը կոչվելու է «200 տարի միասին»․ Մհեր ԱվետիսյանԱրդյո՞ք կպատժեն Արսեն Թորոսյանին Ադրբեջանը Խոզնավարում թիրախավորված կրակ է արձակում Իշխանությունները ճնշում են Արցախի նախագահին «Հայաքվեն» Փաշինյանի հայտարարություններով դատախազությանը հաղորդում է ներկայացնում հանցագործության մասին Փաշինյանի թիրախում Կաթողիկոսն է Գագիկ Ծառուկյանի հետ հարցազրույցի թեզիսների ամփոփում. Շաքե Իսայան«Եթե տնտեսապես հզոր լինենք, կհասնենք խաղաղության». Վարդան ՋհանյանՈչինչ էլ չի արվել, վատն ավելի շատ է, քան լավը. քաղաքացիներՆարինե Ավագյանի «Նուռը» իրականի և ամբողջականի համաձուլում է՝ խոր վրձնահարվածներով և կարևոր ասելիքով. «Փաստ» Մեր ժողովուրդը լավ գիտի, թե որն է իր Հայրենիքը. «Փաստ» «Եկեղեցին մեր վերջին ինստիտուտն է, որը Նիկոլը փորձում է քանդել վերջնականապես». «Փաստ» Հայաստանը Սոչիում կմասնակցի միջազգային փառատոնի. «Փաստ» Հայ առաքելական եկեղեցու դեմ պայքարում են մե՛կ ադրբեջանցիները, մե՛կ էլ Հայաստանի իշխանությունները. «Փաստ» Ոչ միայն Նիկոլ Փաշինյանին է կեղծ տեղեկություններ փոխանցում, այլև ՈՒԵՖԱ-ի ղեկավարությանը. «Փաստ» Նորանոր ցածրունքներ նվաճելով. «Փաստ» Ինչո՞վ կավարտվի Հայաստանի իշխանության գրոհը Արցախի պետական ինստիտուտների նկատմամբ. «Փաստ» ՔՊ-ի մոտեցումը՝ բարի գալուստ «Արևմտյան Ադրբեջան». «Փաստ» Հայ Առաքելական Եկեղեցին մեր ինքնության հիմնասյուներից է․ Նաիրի ՍարգսյանԿոնվերս Բանկ. Tabadul-ին միացած բորսայական առևտրով զբաղվող առաջին կազմակերպությունը ՀՀ-ումԱրարատԲանկի աջակցությամբ կայացել է «Ի՞նչ, որտե՞ղ, ե՞րբ» ինտելեկտուալ բարեգործական մրցաշարըՄնանք մեր ինքնության մեջ, տեր կանգնենք մեր արժեքներին ու պետությանը. Արսեն Գրիգորյան«Դպրոցականների բասկետբոլի լիգա» մարզական խաղեր. հայտնի են եզրափակչի բոլոր թիմերըՎաղը՝ ժամը 07.00-19.00-ը, Սևան-Մարտունի-Վարդենիս ավտոճանապարհի մի հատվածը փակ կլինի երթևեկության համարԿյանքից հեռացել է Սերգեյ Վարդանյանը IDBank-ը Cashless Forum Uzbekistan 2025-ում․ տեխնոլոգիաներ, որ փոխում են բանկային փորձառությունըԲերդավանցի երիտասարդը հրացան է ներկայացրել ոստիկանություն Դավիթաշենի կամրջի տակ հայտնաբերվել է երիտասարդ աղջկա մարմին Զոհվածների ծնողներին հայհոյողներ, գնացե´ք ձեր Ադրբեջանը. Դավիթ ՍարգսյանԻնչո՞ւ է Եվրոպայում նվազում արևային էներգիայի շահութաբերությունը Արտակարգ դեպք՝ Երևանում, «Արևելյան խոհանոց»-ի դիմաց «Mercedes» է այրվել․ Shamshyan Մայր Աթոռին խնդրում եմ ուղղակի դատական պրոցես սկսել․ Բագրատ Սրբազան «Ստախոսը որոշել է դառնալ միապետ»․ Բագրատ Սրբազան Մահացել է Վահան Վերվերյանը Ռուս-ուկրաինական հակամարտության կարգավորման հուշագրից մանրամասներ են հայտնի 38-ամյա տղամարդը կոտրել է «Ստեփանավան» բժշկական կենտրոնի մուտքի դռան ապակին «Լևոնի կողմից արգելքներ են լինում՝ խանդոտ տղամարդա».Էվելիննան՝ իր և ամուսնու հարաբերություններից Ծեծի ենթարկվելու հետևանքով բուժօգնության է տեղափոխվել շտապօգնության 4 աշխատակից. ՆԳՆՆման գրառում երկրի ղեկավարը իրեն չի կարող թույլ տալ․ Փաշինյանը պատասխանատվության կենթարկվի՞ Անձրև և ամպրոպ, առանձին հատվածներում՝ հորդառատ․ ինչպիսի՞ եղանակ է սպասվում Ալիևյան սահմանադրության կարևորագույն տարրերից մեկը Հայ առաքելական եկեղեցուն իր սահմանադրական բացառիկ կարգավիճակից զրկելն է․ Դավիթ Սարգսյան
Կո՞ղմ եք ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրմանը
Ամենադիտված