Պուտինին ճնշում են, որ նոր զորահավաք հայտարարի. The Economist «Պետք է խոստովանել՝ Վրաստանում հաղթել է Ռուսաստանը». Զելենսկի Արարատի մարզի Զոդ Բանավանում բախվել են բեռնատար գնացքն ու «Kia»-ն Իննա Խոջամիրյանը Զագսի արարողությունից բացառիկ հրապարակում է արել. Իննան էլեգանտ ու շքեղ տեսք ունի 44-օրյա պատերազմում կյանքից զրկված զինվորների դիմանկարները վերականգնվել են Անձրև ու ձյուն կտեղա. առաջիկա օրերի եղանակային կանխատեսումը Երևանում դանակաhարություն է եղել․ 54-ամյա տղամարդը hարվածել է 59-ամյա տղամարդուն ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ․ ԲԱՑԱՌԻԿ. «Վանաձոր»-ի բանտում կալանավորները պատուհանից պարանով հեռախոս են միմյանց փոխանցում Մի բան ակնհայտ է. Հայաստանին անհրաժեշտ է կայուն, խաղաղ և անվտանգ Վրաստան․ Աբրահամյան ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն մտահոգված է ԼՂ-ում մշակութային արժեքների ոչնչացման մասին ստացվող զեկույցներով. «ՀայաՔվե»


Ինչու ՀՀ իշխանությունները չեն օգտվում FreedomHouse-ի զեկույցից. «Հայաքվե»-ի անդամ Արմեն Մանվելյան

Քաղաքականություն

FreedomHouse իրավապաշտպան կազմակերպությունը հանդես է եկել ծավալուն զեկույցով, 2020-23թթ․ Արցախում տեղի ունեցած աղետի՝ պատերազմի, շրջափակման եւ էթնիկ զտումների մասին, այն վերնագրելով՝ «Ինչու չկան հայեր Լեռնային Ղարաբաղում»։ Համոզված ենք, որ զեկույցը կարեւոր է, քանի որ միջազգային հեղինակավոր կազմակերպությունը զեկույցում իր ուշադրությունը կենտրոնացրել է Արցախում 2020-2024թթ․ տեղի ունեցած իրադարձությունների վրա, որոնք, ցավոք սրտի, հանգեցրին հայերի տեղահանմանը եւ ցեղասպանությանը։
24 էջից բաղկացած զեկույցը փաստահավաք խմբի աշխատանք է, որը երկար ժամանակ հավաքել է ապացույցներ Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ռազմական հանցագործությունների եւ էթնիկ զտումների մասին։ Ինչպես նշում են զեկույցի հեղինակները, իրենց համար նախադեպային են եղել մինչ այդ տեղի ունեցած նմանատիպ միջազգային քրեական գործերը, որոնք դիտարկել են Հարավսլավիայի, ինչպես նաեւ Ռուանդայի գործով ստեղծված միջազգային դատարանները, նաեւ՝ Միջազգային քրեական դատարանում քննված մի շարք գործերը։ 

Փաստահավաք խումբն իր աշխատանքում հենվել է ՄԱԿ-ի ցեղասպանությունների կանխարգելման եւ պատժի մասին կոնվենցիայի, ինչպես նաեւ Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի ստատուտի վրա` գնահատելու մարդկության դեմ կատարված հանցագործությունները։ Օգտագործել են նաեւ ՄԱԿ-ի պաշտոնական փաստաթղթերը, այդ թվում՝ փորձագետների զեկույցները, որը ստեղծվել էր ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի 780 որոշմամբ, որոնք հիմք են հանդիսացել զեկույցի համար «էթնիկ զտումներ» հասկացության համատեքստում։

Այսինքն, դիտարկելով այս զեկույցը՝ պարզ է դառնում, որ հեղինակները բավականին լուրջ են մոտեցել խնդրին, եւ փաստահավաք առաքելությունն իրականացվել է՝ հաշվի առնելով տեղի ունեցած հանցագործության ողջ լրջությունը եւ դրա հետեւանքներն Արցախի հայ բնակչության համար։ Մի քանի գլխից բաղկացած զեկույցում մանրամասն ներկայացված է 2020թ․ նոյեմբերի 9-ից հետո Արցախում ստեղծված իրավիճակը, մասնավորապես՝ բնակչության նկատմամբ ադրբեջանական կողմի պարբերական հարձակումները եւ այն վախի մթնոլորտը, որ ստեղծվել էր հայ բնակչության շրջանում։

Առանձին ենթագլխով անդրադարձել են գազամուղի ոչնչացմանը եւ դրա նկատմամբ հսկողության հաստատման խնդրին, ինչն էներգետիկ ճգնաժամ էր ստեղծել Լեռնային Ղարաբաղում։ Զեկույցում անդրադարձ կա այն մասին, որ հայ բնակչության նկատմամբ ահաբեկչությունները կատարվում էին ռուս խաղաղապահների ներկայությամբ, որոնք ոչինչ չէին ձեռնարկում՝ այն կանխարգելելու համար։ 

Զեկույցը՝ Շրջափակում գլխում, անդրադառնում է 2022թ․ դեկտեմբերի 12-ից Արցախի նկատմամբ իրականացված շրջափակմանը՝ այն որակելով որպես անմարդկային գործողություններ, որն ավելի խորացավ 2023թ․ հունվարին, երբ շրջափակումը դարձավ էլ ավելի խիստ, եւ նույնիսկ վնասվեց դեպի Արցախ գնացող բարձրավոլտ էլեկտրական համակարգը։ Այդ շրջանում, նշում են զեկույցի հեղինակները, դեղորայքի փոխադրումը դեպի Լեռնային Ղարաբաղ եւ ծանր հիվանդների տեղափոխումը դեպի ՀՀ դարձան հազվադեպ։ 

Զեկույցում մանրամասն հղումներ են արվում Միջազգային կարմիր խաչի զեկույցներին՝ որպես ապացույց այն հումանիտար ճգնաժամի, որը հասունանում էր Լեռնային Ղարաբաղում` Ադրբեջանի իշխանությունների քայլերի արդյունքում։ Այս մասին ավելի մանրամասն տես «Հասունանում էր հումանիտար ճգնաժամ» գլխում, որտեղ նկարագրվում են պարենամթերքի պակասը եւ դրա հետեւանքները։

Զեկույցում անդրադարձ կա ադրբեջանական գործողությունների հետեւանքով բնակչության առողջական վիճակի վատթարացմանը, մասնավորապես նշվում է, որ առողջական վիճակի բացասական փոփոխություններ գրանցվում էին հղի կանանց 90 տոկոսի մոտ։ Սրտանոթային եւ քրոնիկ հիվանդությունների պատճառով այդ ընթացքում մահացությունների թիվն աճել էր 66 տոկոսով։ Զեկույցը կազմող խումբն այդ տեղեկությունները վերցրել էր ոչ միայն Կարմիր խաչի տվյալներից, այլեւ Լեռնային Ղարաբաղից արտագաղթած անձանց հետ անհատական հանդիպումների եւ հարցազրույցների արդյունքում։ 

Առանձին անդրադարձ կա ատելության այն խոսքին, որը պաշտոնական Ադրբեջանն օգտագործում էր ընդդեմ Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության։ Մասնավորապես հղում են կատարում Իլհամ Ալիեւի խոսքին, ով սպառնում էր Արցախի հայությանը` կա՛մ ենթարկվել, կա՛մ լքել Լեռնային Ղարաբաղը։ 

Զեկույցում շատ մանրամասն անդրադարձ կա 2023թ․ սեպտեմբերի 19-ին սկսված հարձակմանը եւ դրա հետեւանքներին՝ Արցախի եւ այնտեղի հայ բնակչության համար։ Նկարագրված են հայերի արտագաղթը եւ այն տառապանքները, որ նրանք կրել են դրա հետեւանքով․ ըստ զեկույցի՝ ռազմական գործողությունների հետեւանքով հայկական կողմն ունեցել է մոտ 227 զոհ, որոնցից 34-ը՝ քաղաքացիական անձինք եւ 5 երեխա։ Կային նաեւ մեծ թվով վիրավորներ եւ անհետ կորածներ։ 

FreedomHouse-ի զեկույցի վերջին ենթագլխում նկարագրված է, թե ինչպես է Ադրբեջանի կառավարությունը ոչնչացնում հայերի թողած պատմական ժառանգությունը։ Որպես ապացույց՝ ներկայացված են նաեւ տիեզերքից կատարված նկարներ, մասնավորապես` ինչպես է ամբողջովին ոչնչացվել Քարինտակ գյուղը եւ այլն։ 

Զեկույցի եզրակացության մասում հեղինակները պնդում են, որ տեղի ունեցածը համապատասխանում է «էթնիկ զտումներ» հասկացությանը, ըստ Հարավսլավիայի գործով իրականացված դատական ակտերի, երբ այն՝ էթնիկ զտումը, ուղեկցվել է մարդկանց նկատմամբ իրականացված կտտանքներով, սպանություններով, անօրինական ձերբակալություններով, սահմանափակելով մարդկանց հնարավորությունները՝ սնունդ, դեղորայք հայթայթելու, մարդկանց բռնի տեղահանումով եւ այլն։ Հեղինակներն այսպիսով եզրակացնում են, որ տեղի ունեցածը համապատասխանում է Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի ստատուտի 7-րդ հոդվածին՝ հանցագործություն ընդդեմ մարդկության, եւ 8-րդ հոդվածին՝ պատերազմական հանցագործություններ։ 

Այսպիսով կարելի է եզրակացնել, որ հեղինակավոր FreedomHouse իրավապաշտպան կազմակերպությունն ահռելի աշխատանք է կատարել՝ նկարագրելու եւ միջազգային հանրությանը ներկայացնելու այն աննախադեպ հանցագործությունները, որոնք կատարվել են Լեռնային Ղարաբաղում` ընդդեմ այնտեղ ապրող հայ բնակչության։ Հետեւաբար, հարկավոր է հավաքել եւ միջազգային դատարանին ու միջազգային կառույցներին ներկայացնել նմանատաիպ զեկույցներ, բարձրաձայնել դրանց մասին, որ պարզ դառնա Արցախում հայության դեմ իրականացված հանցագործությունների՝ էթնիկ զտումների եւ ցեղասպանության մասին։ 

Նմանատիպ փաստաթղթերի առկայության պայմաններում ՀՀ իշխանությունները նախընտրում են լռել եւ չբարձրաձայնել այդ հանցագործությունների մասին։ Վերլուծելով գործող իշխանությունների վարքագիծը, պահվածքն ու քաղաքականությունը, ինչը, հիշեցնենք, նախ հանգեցրեց Արցախի ճանաչմանը որպես Ադրբեջանի մաս` իր հետեւանքներով, պարզ է դառնում, որ ՀՀ-ում գործող քաղաքական ռեժիմը ոչ պակաս պատասխանատվություն է կրում Արցախում հայ բնակչության դեմ իրականացված հանցագործությունների համար։   

Վերջինս այդ ամբողջ շրջանում՝ 2020-2023թթ․, ոչինչ չի ձեռնարկել՝ Արցախի հայությանը պաշտպանելու համար, ինչը բխում է ՀՀ սահմանադրությունից եւ նրանց իսկ ընդունած կառավարության ծրագրերից, այլ իր անգործությամբ փաստացի նպաստել է էթնիկ զտումներին ու ցեղասպանությանը Լեռնային Ղարաբաղում։ Տպավորություն է, որ FreedomHouse-ն ավելի է շահագրգռված հայության դեմ տեղի ունեցած հանցագործությունների բացահայտման եւ դատապարտման համար, քան ՀՀ իշխանությունները։ Վերջիններս հավանաբար վախենում են, որ այդ հանցագործությունների հետաքննման եւ բացահայտման արդյունքում կպարզվի, որ գործող իշխանություններն իրենց անտարբերությամբ եւ ադրբեջանամետ դիրքորոշմամբ նպաստել են այդ հանցագործությունների պարտակմանը եւ փաստացի նպաստել դրանց իրականացմանը։

 

Ապրիլյանից հետո Սերժ Սարգսյանը մերժեց Բաքվի «Քաղաքակրթությունների ֆորումի» մասնակցությունը, իսկ Նիկոլը՝ հանում է ՀՀ թեկնածությունն հօգուտ Ադրբեջանի․ Էդուարդ ՇարմազանովԲարեկարգվող Ավան️«Սրբազան պայքարի» կողմից իշխանափոխության հասնելու հստակ տրամաբանություն չենք տեսնում. ՉալաբյանՊուտինին ճնշում են, որ նոր զորահավաք հայտարարի. The Economist «Պետք է խոստովանել՝ Վրաստանում հաղթել է Ռուսաստանը». ԶելենսկիԱրարատի մարզի Զոդ Բանավանում բախվել են բեռնատար գնացքն ու «Kia»-նԻննա Խոջամիրյանը Զագսի արարողությունից բացառիկ հրապարակում է արել. Իննան էլեգանտ ու շքեղ տեսք ունի 44-օրյա պատերազմում կյանքից զրկված զինվորների դիմանկարները վերականգնվել են Անձրև ու ձյուն կտեղա. առաջիկա օրերի եղանակային կանխատեսումըԽնդրի լուծումն առաջարկում են, լրացուցիչ գումար չի ծախսվելու, բայց պետական մարմինները չեն կատարումԵրևանում դանակաhարություն է եղել․ 54-ամյա տղամարդը hարվածել է 59-ամյա տղամարդուն ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ․ ԲԱՑԱՌԻԿ. «Վանաձոր»-ի բանտում կալանավորները պատուհանից պարանով հեռախոս են միմյանց փոխանցում Մի բան ակնհայտ է. Հայաստանին անհրաժեշտ է կայուն, խաղաղ և անվտանգ Վրաստան․ Աբրահամյան ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն մտահոգված է ԼՂ-ում մշակութային արժեքների ոչնչացման մասին ստացվող զեկույցներով. «ՀայաՔվե» Բագրատ Սրբազանը բուժզննման նպատակով մեկնելու է արտերկիր «Ինտեր»-ը փոփոխություն է արել ակումբի մի քանի ֆուտբոլիստի պայմանագրերում, այդ թվում՝ Մխիթարյանի«Գոյ» թատրոնի ստեղծագործական կազմի վեց անդամ երկրորդ գիշերն է անցկացրել թատրոնումՍյունիքի տարածաշրջանի մի մասը Ադրբեջանի կողմից օկուպացված է և մենք դա տեսնում ենք․ ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպանը Գորիսում է ԱԽ նիստում քննարկվել են արտաքին և ներքաղաքական հարցերՎրացական երազանքը և հայկական հալլյուցինացիաները ԱՄՆ-ն փորձում է պայքարել արևային շուկայում Չինաստանի գերակայության դեմ «Հայաստանը ես եմ» նախաձեռնության հիմնական գործունեության և նպատակների մասինՎրաստանի իշխանությունները հայտարարել են, որ պատրաստ են վերստուգելու ընտրությունների արդյունքներըԱրտաշատ քաղաքի մանկապարտեզներից մեկում հրդեհ է բռնկվել․ տարհանվել է 53 երեխա Զախարովան ահազանգում է. ԱՄՆ-ում ռուս լրագրողներ են ձերբակալվելԱնդրանիկ Քոչարյանի գլխին կուտակված «սև ամպերը» խտանում են Մեքենան տղայինն է եղել, վստահել է աղջկան, աղջիկն էլ սխալ երթևեկություն է արել․ պատգամավորը մանրամասնում է Փորձեր են արվում նոր սահմաններ գծելու․ Էրդողան Վրացական ընդդիմության հակահայ դրսևորումները Ամերիկյան հատուկ ծառայությունները փորձում են պարզել Փաշինյանի հեռանկարայնությունը Հորդորում ենք զերծ մնալ. Ոստիկանությունը հաղորդագրություն է տարածել ՊՆ-ն հաղորդագրություն է տարածել«ՀայաՔվեի» հայտարարած կրթաթոշակի մրցույթը շարունակվում է-7. Առաջիկա օրերի եղանակը ՀայաստանումԳազելի վարորդը որոշել է կնոջ աչքի առաջ կտրել դերասան Արտյոմ Կարապետյանի կոկորդը Ռուսաստանն Ուկրաինայի ուղղությամբ արձակել է 62 հարվածային անօդաչու թռչող սարք և հրթիռՓարիզում տեղադրվել է Աթաթուրքի կիսանդրինՆախատեսում ենք Թուրքիայի մի շարք լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների այց Հայաստան․ Արայիկ Հարությունյան (տեսանյութ) ՀՖՖ-ն կարգապահական վարույթ է հարուցել «Արարատ-Արմենիա»-«Նոա» խաղում գրանցված միջադեպերի վերաբերյալԲազմաթիվ հասցեներում լույս չի լինելու Զգուշացում՝ վարորդներին Երևանում կին և տղամարդ մարմնական վնաuվածքներով տեղափոխվել են հիվանդանոց ԶՊՄԿ-ն կրկին առաջինն է 1000 խոշոր հարկատուների ցուցակումՄի օր մնացի մենակ… Անահիտ Սիմոնյանը՝ լաց լինելով նոր մանրամասներ է պատմել իր և Հայկոյի կյանքից Ավետիք Չալաբյանի դեմ դատավարության նոր մանրամասները․ ասուլիսՖասթ Բանկը գործարկում է UBPay-ը․ դրամական փոխանցումներ Ռուսաստանից Հայաստան և հակառակ ուղղությամբ «Տանը միայն մայրս է եղել, մոտեցել է հրդեհի բռնկման օջախին,բայց արդեն ուշ է եղել». մանրամասներ դեպքիցՕձի տարի. կենդանակերպի այս նշանների համար հաջողություն է նախատեսված 2025 թվականին Դիլիջանում հարևանների միջև «մի կաթիլ մեղրի պատմությունն» ավարտվել է ավտոտնակի պայթեցմամբ․ Shamshyan Ջուր չի լինի
Ամենադիտված