Պուտինին ճնշում են, որ նոր զորահավաք հայտարարի. The Economist «Պետք է խոստովանել՝ Վրաստանում հաղթել է Ռուսաստանը». Զելենսկի Արարատի մարզի Զոդ Բանավանում բախվել են բեռնատար գնացքն ու «Kia»-ն Իննա Խոջամիրյանը Զագսի արարողությունից բացառիկ հրապարակում է արել. Իննան էլեգանտ ու շքեղ տեսք ունի 44-օրյա պատերազմում կյանքից զրկված զինվորների դիմանկարները վերականգնվել են Անձրև ու ձյուն կտեղա. առաջիկա օրերի եղանակային կանխատեսումը Երևանում դանակաhարություն է եղել․ 54-ամյա տղամարդը hարվածել է 59-ամյա տղամարդուն ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ․ ԲԱՑԱՌԻԿ. «Վանաձոր»-ի բանտում կալանավորները պատուհանից պարանով հեռախոս են միմյանց փոխանցում Մի բան ակնհայտ է. Հայաստանին անհրաժեշտ է կայուն, խաղաղ և անվտանգ Վրաստան․ Աբրահամյան ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն մտահոգված է ԼՂ-ում մշակութային արժեքների ոչնչացման մասին ստացվող զեկույցներով. «ՀայաՔվե»


Եթե Ադրբեջանին հաջողվի վնասել հանքարդյունաբերությունը Հայաստանում, դա կլինի նրանց համար պատերազմի մի նոր հաղթանակ՝ տնտեսական ոլորտում

Վերլուծություն

Այն, որ Հայաստանում, ինչպես ցանկացած զարգացող երկրում, որտեղ բազմաթիվ ոլորտներում ներդրված չեն ժամանակակից չափորոշիչներ, կան բնապահպանական խնդիրներ, անվիճելի աքսիոմա է։ Ընդ որում, դրանք կան ամենուր՝ գյուղատնտեսության ոլորտում՝ պեստիցիդների անվերահսկելի կիրառման, ջրի վատնման տեսքով, քաղաքային տրանսպորտի ու շինարարության անմխիթար վիճակի՝ ահռելի բնապահպանական և առողջապահական հետևանքների տեսքով, աղբահանության կամ աղբաչհանության տեսքով, երբ տոքսիկ նյութերը պարզապես թափվում են անվերահսկվող աղբավայրեր՝ ներթափանցելով հողի ու ջրի մեջ, և այլն։

Սակայն, ինչպես հայտնի է, բնապահպանական այս, երբեմն շատ ավելի լուրջ խնդիրները չեն արժանացել հայաստանյան բնապահպանների այն ուշադրության նույնիսկ մեկ տոկոսին, որին արժանացել է հանքարդյունաբերությունը։ Իհարկե, հանքարդյունաբերությունն այն ոլորտն է, որն արժանի է բնապահպանների ուշադրությանը, արժանի է նաև քննադատությանը, քանի որ պոստսովետական երկրներում, ոչ միայն Հայաստանում, այն միշտ չէ, որ պատշաճ է իրականացվել։ Բայց արդյոք այն ահասարսուռ պատկերը, որը մի քանի տասնամյակ շարունակ ներկայացրել են հայաստանյան ակտիվիստական շրջանակները, աղերս ունե՞ր իրականության հետ։ Ոչ պակաս կարևոր է նաև, թե արդյոք անհրաժեշտություն կա՞ր այդպես վարկաբեկել Հայաստանի տնտեսության հիմք հանդիսացող ոլորտը՝ որպես կանոն, ասածների որևէ գիտական ապացույց չունենալով։

Երբ չճշտված տվյալներ, ապատեղեկատվություն տարածող խմբերը վարկաբեկում էին երկրի տնտեսության կարևորագույն ճյուղը՝ հանքարդյունաբերությունը, թերևս չէին ենթադրում, թե իրականում որքան ահռելի են իրենց ծավալած գործունեության վնասները։ Կարծիքներ կան, որ ոմանք դա անում էին որոշ արտասահմանյան հիմնադրամներից դրամաշնորհներ ակնկալելով, ոմանց գրավում էր մարդասիրական և բնասիրական վեհ կերպարի ստեղծումը։ Գուցե նրանք չէին էլ պատկերացնում, որ մի օր թշնամին հեշտությամբ այս ամենը կկիրառի Հայաստանի դեմ որպես զենք։

Եվ ահա որպես արդյունք կամ հետևանք, այսօր Ադրբեջանին շատ չարչարվել պետք չէ, ամեն ինչ նրա փոխարեն արված է, վերցնում են հայ բնասեր-բնապահպան-ակտիվիստների գեներացրած «ահազանգերը», հազարավոր պետիցիաները, միջազգային մամուլում իրենց իսկ ստեղծած հոդվածները, հայ ակտիվիստների հարցազրույցներն այն մասին, թե ինչպես է Հայաստանը «աղտոտում» տարածաշրջանը և դիմում աշխարհի կարևորագույն կենտրոններին՝ ասելով․ «Հենց իրենք՝ հայերն են հաստատում, որ Հայաստանի հանքարդյունաբերությունը վնաս է հասցնում ամբողջ տարածաշրջանին, աշխարհին, գալակտիկային, պետք է արգելել Հայաստանի հանքահումքային ձեռնարկությունների գործունեությունը»։ Սա, ադրբեջանցիների համոզմամբ, լիովին լեգիտիմ կամ կիսալեգիտիմ իրավունք է տալիս իրենց կրակել Երասխում կառուցվող գործարանի ուղղությամբ կամ պահանջել Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի փակումը։

Եվ ինչո՞ւ միայն հայաստանցիները: Սփյուռքում ևս կային հեռվից հայրենիքը սիրող «բնապահպաններ», որոնք ակտիվորեն զբաղված էին Հայաստանում նախատեսված հանքարդյունաբերական ներդրումները ձախողելով։ Այս ոլորտի զարգացումներին հետեւած մարդիկ կհիշեն թերեւս, թե ինչպես էր ԱՄՆ-ում բնակվող ոմն Հարություն Բրոնոզյան օվկիանոսից այս կողմ հաջողացնում հեռավար «հետազոտություններ» իրականացնել, «ուսումնասիրությունների» տվյալներ հրապարակել, «ապացուցել», թե տվյալ հանքը (կարևոր չէ անգամ՝ որը), կործանելու է Հայաստանը, Ջերմուկը, Սևանը, երևի՝ նաև Բաքուն։ Կհիշեք երեւի, որ դրա համար սփյուռքահայ «բնապահպանը» վարձել էր միջազգային թանկ վարձատրվող էքսպերտների, հավանաբար, մի քանի տասնյակ հազար դոլար էր ծախսվել ինչ-որ զեկույցներ գեներացնելու վրա։ Քանի-քանի՝ հազարավոր էջերի այլ զեկույցներ են գրվել, հարցազրույցներ տրվել, շարժումներ կազմակերպվել, որքան ժամանակ, ջանք ու ռեսուրս է ծախսվել ապացուցելու համար, որ Հայաստանի հանքարդյունաբերությունը տարածաշրջանային աղետ է։ Ինչ խոսք, աշխատանքն ըստ արժանվույն գնահատվել է։

Ահավասիկ, հերթական գնահատականը՝ Ադրբեջանի գլխավոր դատախազությունը դիմել է ՄԱԿ-ի Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպությանը և Եվրոպայի խորհրդին՝ Հայաստանի բնապահպանական հանցագործությունների հարցով։

Ըստ Ադրբեջանի գլխավոր դատախազության, քննություն է տարվում ՀՀ սահմանամերձ գոտու Արաքս (Արազ՝ ըստ ադրեջանցիների) և Ողջի (Օխչուչայ՝ ըստ ադրբեջանցիների) գետերի «աղտոտվածության փաստով»։

Նշվում է, որ երկար ժամանակ անդրսահմանային Ողջի գետի ինտենսիվ աղտոտումը Հայաստանի խոշոր լեռնահանքային ձեռնարկության՝ Գարաջանի (ըստ երևույթին նկատի ունեն Քաջարանի) պղնձամոլիբդենային և Գաֆանի (ամենայն հավանականությամբ՝ Կապանի) լեռնահարստացման կոմբինատների կողմից, ինչպես նաև Երասխ գյուղում խոշոր մետալուրգիական գործարանի կառուցումը՝ «առանց ադրբեջանական կողմի հետ խորհրդակցության է և շրջակա միջավայրի պահպանության պայմանների խախտմամբ, ուստի անհրաժեշտություն է առաջացել լրացուցիչ միջոցներ ձեռնարկել», այսպիսին է Ադրբեջանի դատախազության ձևակերպումը։ Ընդգծվել է նաև իրենց երկրի իրավասու մարմինների հետ շրջակա միջավայրին հասցված վնասը պարզելու հարցում համագործակցության կարևորությունը։ Թերևս այստեղ մեկ անարդարություն հաստատապես կա՝ համագործակցություն, ինչ խոսք, եղել է, նրանց ներկայացրած տվյալների մի մասը հորինվածք է, մյուս մասը հիմնականում հավաքել են Հայաստանում և արտերկրում ապրող «մտահոգ» հայ «մասնագետները»։

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ ադրբեջանցի բնապահպանները բաց նամակ էին հղել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, որտեղ թվարկված էին Հայաստանի այն ձեռնարկությունները, որոնք, իրենց կարծիքով, աղտոտում են շրջակա միջավայրը և էկոհամակարգի ոչնչացմամբ վտանգ են առաջացնում ոչ միայն Հայաստանի, այլև հարևան երկրների համար։ Նրանք կոչ էին արել Հայաստանի կառավարությանն անհապաղ դադարեցնել այդ ձեռնարկությունների գործունեությունը։ Ի պատասխան Փաշինյանը ներկայացրեց Եյլիի համալսարանի բնապահպանական քաղաքականության և իրավունքի կենտրոնի հրապարակած 2022 թ.-ի աշխարհի էկոլոգիապես ամենամաքուր երկրների վարկանիշային աղյուսակը, որի համաձայն Հայաստանը զբաղեցրել է 56-րդ տեղը, իսկ Ադրբեջանը՝ 104-րդը: Վերջերս ՀՀ ՏԿԵՆ նախկին փոխնախարար Լիլյա Շուշանյանն իր հարցազրույցներից մեկում ասաց, թե ուրախ է, որ վերջապես Հայաստանի իշխանությունները հիմնվում են այս կարևոր ցուցանիշների վրա, որոնք ապացուցում են, որ տարածաշրջանում Հայաստանը առաջատար է՝ հանքարդյունաբերական ոլորտի միջազգային չափանիշների առումով։ Նրա խոսքով, պատահական չէ, որ Ադրբեջանը թիրախավորում է Հայաստանի հանքերը, քանի որ դրանք մեր երկրի տնտեսական ողնաշարն են: «Եթե Ադրբեջանին հաջողվի վնասել հանքարդյունաբերությունը Հայաստանում, դա կլինի նրանց համար մի նոր պատերազմի հաղթանակ՝ տնտեսական ոլորտում»,-ասել է նա։

Թափանցիկ և պատասխանատու հանքարդյունաբերության կազմակերպման գործում Հայաստանի Հանրապետության առաջխաղացումներն ու ձեռքբերումներն արտահայտված են նաև Արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնության գնահատականներում, այն դեպքում, երբ Ադրբեջանը դուրս է մնացել այդ նախաձեռնությունից 2017 թ.-ից՝ պահանջվող չափանիշներին չհամապատասխանելու պատճառաբանությամբ։

Փաստորեն, Հայաստանը մի քանի անգամ ավելի շատ ցուցադրելու և հպարտանալու բան ունի այս ոլորտում, քան հարևան երկրները։ Գուգլ որոնողական համակարգի միջոցով կարելի է գտնել ամենատարբեր աղբյուրների հոդվածներ, որոնք ներկայացնում են բայրաքթարների ու ֆոսֆորային զենքերի առքն ապահովված Ադրբեջանի նավթարդյունաբերության՝ տարածաշրջանի բնությանը հասցրած վնասները։ Նաև այն մասին, թե Ադրբեջանի իշխանություններն ինչպիսի բիրտ հակազդեցություն են ցույց տալիս արդյունաբերական աղետալի վնասների դեմ ձայն բարձրացնող իրենց իսկ քաղաքացիների նկատմամբ։ Այս ամենը ցանկության դեպքում հնարավոր է բացահայտել և բարձրաձայնել, միայն թե այս դեպքում այդ իրապես բնապահպանական գործունեության մղումը ոչ թե գրանտներն են լինելու, այլ պարզ հայրենասիրությունը։

Հայաստանյան եւ սփյուռքի ակտիվիստները տասնամյակներ շարունակ ահռելի ժամանակ, միջոցներ, ջանք ու եռանդ են ծախսել Հայաստանի հանքարդյունաբերության դեմ հազարավոր հոդվածներ, գիտական ու փսեվդո-գիտական աշխատություններ, դոկումենտալ ֆիլմեր, հազարավոր հարցազրույցներ, հաղորդումներ պատրաստելու վրա։ Ինչպես տեսնում ենք, առայժմ նույն եռանդը չկա՝ Ադրբեջանի մասին նույնաբովանդակ աշխատություններ պատրաստելու ուղղությամբ։

Հայրենասիրության, եթե կուզեք՝ բնապահպան լինելու իրական չափորոշիչը հենց դա պետք է լինի։ Օրինակ՝ հայաստանյան հանքերից մեկի դեմ պայքարի համար մի քանի արտասահմանյան ընկերություն վարձած մեր սփյուռքահայ բարեկամը քանի՞ հազար դոլար է պատրաստ ծախսել նույնպիսի հետազոտություն Ադրբեջանի մասին պատվիրելու համար։ Թեև, ցավոք, պետք է արձանագրել, որ այս դաշտում մեր հասարակական սեկտորի կողմից ցուցաբերվող ակնհայտ քչախոսությունն արդեն իսկ խոսուն է։

Արման Գրիգորյան

Ապրիլյանից հետո Սերժ Սարգսյանը մերժեց Բաքվի «Քաղաքակրթությունների ֆորումի» մասնակցությունը, իսկ Նիկոլը՝ հանում է ՀՀ թեկնածությունն հօգուտ Ադրբեջանի․ Էդուարդ ՇարմազանովԲարեկարգվող Ավան️«Սրբազան պայքարի» կողմից իշխանափոխության հասնելու հստակ տրամաբանություն չենք տեսնում. ՉալաբյանՊուտինին ճնշում են, որ նոր զորահավաք հայտարարի. The Economist «Պետք է խոստովանել՝ Վրաստանում հաղթել է Ռուսաստանը». ԶելենսկիԱրարատի մարզի Զոդ Բանավանում բախվել են բեռնատար գնացքն ու «Kia»-նԻննա Խոջամիրյանը Զագսի արարողությունից բացառիկ հրապարակում է արել. Իննան էլեգանտ ու շքեղ տեսք ունի 44-օրյա պատերազմում կյանքից զրկված զինվորների դիմանկարները վերականգնվել են Անձրև ու ձյուն կտեղա. առաջիկա օրերի եղանակային կանխատեսումըԽնդրի լուծումն առաջարկում են, լրացուցիչ գումար չի ծախսվելու, բայց պետական մարմինները չեն կատարումԵրևանում դանակաhարություն է եղել․ 54-ամյա տղամարդը hարվածել է 59-ամյա տղամարդուն ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ․ ԲԱՑԱՌԻԿ. «Վանաձոր»-ի բանտում կալանավորները պատուհանից պարանով հեռախոս են միմյանց փոխանցում Մի բան ակնհայտ է. Հայաստանին անհրաժեշտ է կայուն, խաղաղ և անվտանգ Վրաստան․ Աբրահամյան ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն մտահոգված է ԼՂ-ում մշակութային արժեքների ոչնչացման մասին ստացվող զեկույցներով. «ՀայաՔվե» Բագրատ Սրբազանը բուժզննման նպատակով մեկնելու է արտերկիր «Ինտեր»-ը փոփոխություն է արել ակումբի մի քանի ֆուտբոլիստի պայմանագրերում, այդ թվում՝ Մխիթարյանի«Գոյ» թատրոնի ստեղծագործական կազմի վեց անդամ երկրորդ գիշերն է անցկացրել թատրոնումՍյունիքի տարածաշրջանի մի մասը Ադրբեջանի կողմից օկուպացված է և մենք դա տեսնում ենք․ ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպանը Գորիսում է ԱԽ նիստում քննարկվել են արտաքին և ներքաղաքական հարցերՎրացական երազանքը և հայկական հալլյուցինացիաները ԱՄՆ-ն փորձում է պայքարել արևային շուկայում Չինաստանի գերակայության դեմ «Հայաստանը ես եմ» նախաձեռնության հիմնական գործունեության և նպատակների մասինՎրաստանի իշխանությունները հայտարարել են, որ պատրաստ են վերստուգելու ընտրությունների արդյունքներըԱրտաշատ քաղաքի մանկապարտեզներից մեկում հրդեհ է բռնկվել․ տարհանվել է 53 երեխա Զախարովան ահազանգում է. ԱՄՆ-ում ռուս լրագրողներ են ձերբակալվելԱնդրանիկ Քոչարյանի գլխին կուտակված «սև ամպերը» խտանում են Մեքենան տղայինն է եղել, վստահել է աղջկան, աղջիկն էլ սխալ երթևեկություն է արել․ պատգամավորը մանրամասնում է Փորձեր են արվում նոր սահմաններ գծելու․ Էրդողան Վրացական ընդդիմության հակահայ դրսևորումները Ամերիկյան հատուկ ծառայությունները փորձում են պարզել Փաշինյանի հեռանկարայնությունը Հորդորում ենք զերծ մնալ. Ոստիկանությունը հաղորդագրություն է տարածել ՊՆ-ն հաղորդագրություն է տարածել«ՀայաՔվեի» հայտարարած կրթաթոշակի մրցույթը շարունակվում է-7. Առաջիկա օրերի եղանակը ՀայաստանումԳազելի վարորդը որոշել է կնոջ աչքի առաջ կտրել դերասան Արտյոմ Կարապետյանի կոկորդը Ռուսաստանն Ուկրաինայի ուղղությամբ արձակել է 62 հարվածային անօդաչու թռչող սարք և հրթիռՓարիզում տեղադրվել է Աթաթուրքի կիսանդրինՆախատեսում ենք Թուրքիայի մի շարք լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների այց Հայաստան․ Արայիկ Հարությունյան (տեսանյութ) ՀՖՖ-ն կարգապահական վարույթ է հարուցել «Արարատ-Արմենիա»-«Նոա» խաղում գրանցված միջադեպերի վերաբերյալԲազմաթիվ հասցեներում լույս չի լինելու Զգուշացում՝ վարորդներին Երևանում կին և տղամարդ մարմնական վնաuվածքներով տեղափոխվել են հիվանդանոց ԶՊՄԿ-ն կրկին առաջինն է 1000 խոշոր հարկատուների ցուցակումՄի օր մնացի մենակ… Անահիտ Սիմոնյանը՝ լաց լինելով նոր մանրամասներ է պատմել իր և Հայկոյի կյանքից Ավետիք Չալաբյանի դեմ դատավարության նոր մանրամասները․ ասուլիսՖասթ Բանկը գործարկում է UBPay-ը․ դրամական փոխանցումներ Ռուսաստանից Հայաստան և հակառակ ուղղությամբ «Տանը միայն մայրս է եղել, մոտեցել է հրդեհի բռնկման օջախին,բայց արդեն ուշ է եղել». մանրամասներ դեպքիցՕձի տարի. կենդանակերպի այս նշանների համար հաջողություն է նախատեսված 2025 թվականին Դիլիջանում հարևանների միջև «մի կաթիլ մեղրի պատմությունն» ավարտվել է ավտոտնակի պայթեցմամբ․ Shamshyan Ջուր չի լինի
Ամենադիտված