««Գեղական մուտիլովկեքով» իբրև թե հակառակում համոզելու փորձ է արվում». «Փաստ»
Մամուլ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Հայաստանը ոչ թե պարտվեց, այլ կապիտուլ յացիայի ենթարկվեց: Պարտվել էր Ադրբեջանը՝ 1994 թվականին, երբ ստիպված եղավ կնքել Բիշքեկի արձանագրությունը: «Փաստի» հետ զրույցում շեշտում է քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալ յանը, որի հետ զրուցել ենք ստեղծված իրադրության պատճառների ու հետևանքների մասին՝ դիտարկելով նաև ներքաղաքական իրավիճակը: «Այսօրվա իշխանությունը անում է այն, ինչ արել է վերջին երկուսուկես տարվա ընթացքում:
Պատասխանատվությունից խուսափելու քաղաքականություն է վարում, և, օրինակ՝ պարզվում է, որ Շուշին հանձվեց, որովհետև Գագիկ Ծառուկյանի կամավորները չէին գնացել այնտեղ, մեկ այլ բնակավայր հանձվեց, որովհետև Արթուր Վանեցյանի կողմնակիցներն այնտեղից փախան, կամ էլ պարզվեց, որ ինչ-որ պարտություն եղավ, որովհետև չկռվեցին և այսպես շարունակ: Նույն տրամաբանությամբ կորոնավիրուսից շատ մարդիկ էին մահանում, որովհետև մարդիկ դիմակ չէին դնում, ու մեղավորը հենց ժողովուրդն էր, որը մեղավոր էր նաև այլ հարցերում: Այդկերպ պարզվել էր նաև, որ տնտեսությունը չի զարգանում, որովհետև մարդիկ ՀԴՄ կտրոն չեն վերցնում: Այսինքն, ամեն ինչ տեղավորվում է ուրիշների վրա պատասխանատվությունը գցելու տիրույթում, որովհետև եթե իրենց վրա վերցնեն, վարկանիշը կընկնի, իսկ իրենք, հատկապես առաջին դեմքը, տառապում են վարկանիշային հիվանդությամբ»,-ասաց քաղտեխնոլոգը: Արմեն
Բադալյանի խոսքով, արդեն կարևոր էլ չէ, թե Նիկոլ Փաշինյանն ինչ խոսեց կամ ինչ ասաց երեկվա ասուլիսի ընթացքում. «Կարևոր չէ, որովհետև, մեծ հաշվով, հասարակության կողմից արդեն ֆիքսված է հետևյալը՝ նա այն ղեկավարն է, որը կապիտուլ յացիայի փաստաթուղթ ստորագրեց: Անկախ նրանից՝ ինչ կխոսա կամ չի խոսա, կա փաստ. կապիտուլյացիա է կնքվել, Հայաստանը պատրաստ չի եղել պատերազմին, Հայաստանը հողեր է զիջել: Վերջ: Անկախ նրանից՝ պատասխանատվություն կվերցնի, թե ոչ, արդեն նշանակություն չունի: Հասարակության կողմից կնիքը դրված է՝ նա պարտվեց ու պարտվեց իր սխալ քաղաքականության հետևանքով»:
Քաղտեխնոլոգի խոսքով, նույն քաղաքականության շրջանակում է նաև ստեղծված մթնոլորտը: «Հիմա փորձ է արվում «գեղական մուտիլովկեքով» ինչ-որ մարդկանց իբրև թե հակառակում համոզել: Բայց ախր ամեն ինչ այնքան պրիմիտիվ ու պարզամիտ է իրականացվում, որ արդեն մեկնաբանելու խնդիր էլ չկա: Բոլորս տեսնում ենք, թե ընդդիմադիր գործիչներին ինչպես են ձերբակալում, դա ի՞նչ է, եթե ոչ թիրախավորել: Ձերբակալում են, բայց դատարաններն էլ են ջղայնացած, դատավորները բոլորին բաց են թողնում: Ն. Փաշինյանին անմիջական ենթարկվող ուժային կառույցները բռնում են, դատավորները միանգամից բոլորին բաց են թողնում՝ հաշվի առնելով ստեղծված քաղաքական ու բարոյահոգեբանական մթնոլորտը: Այնպես որ, իշխանությունների կողմից թիրախավորում կա, ինչը նոր չէ:
Երկուսուկես տարվա ընթացքում վարչապետը վերադարձավ այն դիրքերին, ինչի դեմ ինքը, իբրև թե, երկուսուկես տարի առաջ պայքարում էր՝ ասելով, թե պետք է դատական համակարգն անկախ լինի, իսկ երկրում՝ ժողովրդավարություն: Բայց գործողություններով ցույց տվեց, որ ոչ մի անկախություն էլ չկա, բոլորը տոտալ ենթարկվում են իրեն և իրականացնում նրա կարգադրությունները: Մեծ հաշվով, Հայաստանում անկումային, ծանր բարոյահոգեբանական մթնոլորտ է: Եթե առաջ զարգացման հեռանկար չկար, հիմա ընդհանրապես գոյություն չունի, որովհետև պարտվողը չի կարող երկիրը տանել զարգացման: Ն. Փաշինյանը առաջ է տանում «ինչ եղել, եղել է, համախմբվեք իմ շուրջը, գնանք առաջ» թեզը:
Բայց դա բացառված է, բարոյահոգեբանական այս մթնոլորտում երկրի զարգացման վերաբերյալ ինչ-որ առաջընթաց գրանցելն անհնար է: Միշտ քննադատելու են, փորձելու են ինչ-որ գործողություններով անընդհատ հասնել վարչապետի հրաժարականին, իսկ նման դեպքերում երկիրը չի զարգանա»,շեշտեց մեր զրուցակիցը: Արմեն Բադալ յանի խոսքով, եթե անգամ կան երկրներ, որտեղ կապիտուլ յացիայի փաստաթուղթ ստորագրած ղեկավարը շարունակել է պաշտոնավարել, միևնույն է, այդ երկրները չեն զարգացնել: «Այնպես որ, Հայաստանը չի զարգանալու, քանի դեռ նա է վարչապետը: Եվ գիտեք՝ խնդիրը միայն այն չէ, որ նա կապիտուլ յացիայի փաստաթուղթ է ստորագրել: Ի վերջո, իշխող քաղաքական ուժի և նրա ղեկավարի գործունեությունը ցույց տվեց, որ ՀՀ տնտեսության ու առաջընթացի վերաբերյալ իրենց պատկերացումը Պռոշյան փողոցում խորոված անելն ու ուտելն է: Վարդավառ տոնելով, գորգեր լվանալով ու Պրոսպեկտի վրա խորոված անելու մտածելակերպով այս երկիրն առաջընթաց չի ունենա: Ուղղակի իրենք չեն հասկանում, թե ինչ պետք է անեն:
Ավելի կոնկրետ՝ կաղում են քաղաքական ինտելեկտի տեսակետից: Եվ սա է պատճառը, որ ոչ միայն կապիտուլ յացիայի խնդիր կա, այլև կա հասկանալու խնդիր: Ու ոչ միայն չեն հասկանում, այլև ընդամենը զբաղված են աթոռ պահելով՝ թեպետ իշխող խմբակցությունից մի քանի հոգի արդեն հայտարարել են մանդատը դնելու կամ խմբակցությունից դուրս գալու մասին»,-նշեց նա:Չբացառելով հետագա զարգացումները, այնուամենայնիվ, Ա. Բադալ յանը նկատեց. «Վարչապետը սեփական խմբակցությունը ձայնազուրկ մի զանգված է դարձրել: Ի դեպ՝ նրանք այն մարդիկ էին, որոնք ժամանակին ժողովրդավարությունից, արդարադատությունից էին խոսում, քննադատում ՀՀԿականներին նրա համար, որ ենթարկվում էին ՀՀԿ-ին ու ձայն չէին ունենում: Բայց իրենք հիմա ավելի սարսափելի լռակյաց են դարձել: Վարչապետը բոլորին ենթակա կատու է դարձրել»: Քաղտեխնոլոգի խոսքով, օրակարգում հրաժարականի հարց չունենալը իր հստակ պատճառներն ունի:
«Նման հարց չկա, որովհետև շատ լավ գիտի, որ եթե հրաժարական տվեց, այս պահի դրությամբ մեծամասնություն չի ունենալու: Հավանաբար, մեծամասնություն կունենան ընդդիմադիր ուժերը, իսկ դա նշանակում է, որ ինքը հաջորդ իշխանությունների օրոք կձերբակալվի, կկալանավորվի, եթե չհասցնի Հայաստանը լքել: Կալանավորվելու դեպքում պետական դավաճանության ու նաև այլ հոդվածներ են սպասվում, երկար տարիներ կազատազրկվի նաև երեկվա գրառման համար: Շատ լավ գիտի, որ վարչապետի պաշտոնն իր անձնական անձեռնմխելիության հարցն է: Ուրիշ բան, եթե իրեն անձեռնմխելիության անուղղակի երաշխիքներ տան, այդ դեպքում շատ հանգիստ կարող է գնալ Հայաստանից, բայց անձեռնմխելիության երաշխքիներ պետք է տան ոչ թե այսօրվա ընդդիմադիրները, այլ ավելի բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, և ոչ միայն Հայաստանում, այլ ՀՀ-ից դուրս»,-ասաց քաղտեխնոլոգը:
Ամփոփելով՝ նա շեշտեց. «Այն, ինչ ունենք, մեծ հաշվով, նաև աշխարհաքաղաքական փոփոխության արդյունք է, որն ավելի կարևոր է, քան ներքաղաքական գործընթացները: Ընդհանուր առմամբ, Ռուսաստանն իր դիրքերն ամրապնդում է Հարավային Կովկասում ու թույլ չի տալիս, որ Թուրքիան Նախիջևանից ինչ-որ «քյանդրբազություններ» անի Հայաստանի նկատմամբ: Այսինքն, Ռուսաստանը շատ երկար ժամանակով իր քաղաքական ու ռազմական ներկայությունն է ամրապնդում Ադրբեջանում, կասեցնում է պանթուրքիստական գաղափարախոսության տարածումը դեպի Հյուսիսային Կովկաս: Այս ամենից զատ՝ մեր հասարակության գիտակցության մեջ մխվեց մի գաղափար՝ ՀՀ-ն գոյություն ունի՝ շնորհիվ Ռուսաստանի և ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի, որովհետև եթե այդ ռազմաբազան չլինի, հայկական պետությունը, որպես այդպիսին, կես ժամ հետո կդադարի գոյություն ունենալ:
Ռուսաստանի ազդեցությունը ՀՀ-ում էականորեն մեծացավ, ու սա՝ անկախ նրանից՝ իշխանության մեջ սորոսականներ կլինեն, թե ոչ, թեպետ դրանց հարցերը շատ շուտով կլուծվեն: Բայց մյուս փաստն էլ կա՝ ՀՀ-ն այսուհետ իր արտաքին քաղաքականության մեջ այլևս չի կարող բազմավեկտոր կամ կոմպլիմենտար արտաքին քաղաքականություն վարել: ՀՀ-ն իր արտաքին քաղաքականությունն ամբողջովին համաձայնեցնելու է ՌԴ արտաքին գործերի նախարարության հետ, իհարկե, ոչ թե դե յուրե, այլ դե ֆակտո: Սա ոչ թե բացասական իմաստով եմ ասում, այլ որպես փաստ եմ արձանագրում: Իհարկե, հարվածը, որն ունեցավ Արցախը, շատ ծանր էր: Միևնույն ժամանակ, այլ հնարավոր զարգացումներ կարող են լինել միայն իշխանափոխության դեպքում, այս իշխանության օրոք ոչինչ չի փոխվելու ու ոչ մի զարգացում չի լինելու»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
4
5
