Ոստիկանությունում հուշանվերային թղթադրամների իրացման դեպքերի հետ կապված ահազանգերի աճ է գրանցվել. ՆԳՆ «Մի բան էլ կա ավելցնելու, որը վախտին ես չեմ ավելցրել». Պեմզաշենի գործով մեղադրյալ ՀՀ քաղաքացին չի կարողանում զարգանալ, աճել, հարստանալ, որովհետև նրան թալանում են Սևազգեստ գյուղի լուռ ողբը. Մարմարիկում վերջին հրաժեշտն են տալիս 2-ամյա Տիգրանին Goal-ը թարմացրել է Ոսկե գնդակի 2025-ի գլխավոր հավակնորդների վարկանիշը Երգիչ Հովոյի շքեղ հարսանյաց խնջույքն ու կարևոր դրվագները. Բացառիկ կադրեր Թե ինչու Սյունիքում մինչև հիմա չի գործում ՌԴ գլխավոր հյուպատոսությունը, պետք է ճշտել հայկական կողմից. ՌԴ ԱԳՆ 4.7 մլրդ դրամի հայց՝ ընդդեմ նախկին աշխատակիցների. ԶՊՄԿ-ի հայցի հետևանքով արգելանք է դրվել 8 հոգու գույքի վրա Այն մասին, թե իրենցից ինչ են ներկայացնում Արցախից և Հայոց Ցեղասպանության միջազգային ճանաչումից հրաժարվողները․ Ավետիք Չալաբյան Մայրը մի քանի օրական երեխային կերակրել է և քնեցրել, իսկ առավոտյան նրան հայտնաբերել է մահացած


Հայաստանի հանքարդյունաբերության ներկա վիճակը. հիմնական ցուցանիշներ

Ուշադրության կենտրոնում

Iravaban.net–ը իր «Հանքարդյունաբերությունը և իրավունքը» նախագծի շրջանակներում շարունակում է ՀՀ հանքարդյունաբերության ոլորտի զարգացման ռազմավարության իրազեկմանը նվիրված հոդվածների նորարական շարքը: Այս հոդվածների միջոցով մենք հանրությանը կներկայացնենք Հայաստանի Հանրապետության հանքարդյունաբերության ոլորտի զարգացման ռազմավարությունը՝ մատչելի մեթոդաբանության և նորարարական գործիքների կիրառման հիման վրա: Շարքի երկրորդ հոդվածը՝ «Հայաստանի հանքարդյունաբերության ներկա վիճակը. հիմնական ցուցանիշներ», կծանոթացնի ընթերցողներին ոլորտի ներկա իրավիճակի և հիմնական ցուցանիշների հետ:

Հայաստանի հանքարդյունաբերության ներկա դերը

Հայաստանի հանքարդյունաբերության պատմությունը սկիզբ է առնում դեռևս 18-րդ դարի կեսերից, երբ Ալավերդու և Կապանի հանքերում սկսվեց պղնձի արդյունահանումը: Տասնամյակների ընթացքում ոլորտը ձևավորվել է որպես մեր տնտեսության հիմնասյուներից մեկը՝ կայուն ներդրում ունենալով տնտեսության աճի, զբաղվածության ապահովման և պետական եկամուտների ձևավորման գործում: Այս երկար ճանապարհին հանքարդյունաբերությունը վերածվել է պարզ արդյունահանումից ժամանակակից, բարդ տեխնոլոգիական գործընթացի:

Հայ երկրաբանների և մասնագետների տքնաջան աշխատանքի շնորհիվ տասնամյակների ընթացքում կուտակվել է հսկայական փորձ և գիտելիքներ: Հանրապետական երկրաբանական ֆոնդում այսօր պահպանվում են ավելի քան հարյուր տարվա վաղեմության բացառիկ նյութեր, որոնք անգնահատելի արժեք են ներկայացնում մեր երկրի ընդերքի ուսումնասիրման համար:

Պատկերը խորհրդանշում է Հայաստանի հանքարդյունաբերության պատմական զարգացման փուլերը։

Հայաստանի հանքային հարստությունը բացառիկ է իր բազմազանությամբ: Մեր երկիրը հայտնի է ոչ միայն մետաղական հանածոներով, այլ նաև աշխարհում առաջատար դիրքեր է զբաղեցնում ոչ մետաղական օգտակար հանածոների պաշարների հարստությամբ: Յուրաքանչյուր տարածաշրջան ունի իր յուրահատուկ «հանքային անձնագիրը»: Սյունիքը հարուստ է պղնձով և մոլիբդենով, Լոռին՝ պղնձով և պոլիմետաղներով, իսկ Արագածոտնի և Կոտայքի մարզերը հայտնի են իրենց շինանյութերի հանքավայրերով:

Հայաստանի հանքային պաշարների հարստությունը տպավորիչ է: Մեր հանրապետությունում գործող հանքարդյունաբերական կազմակերպությունները ապահովված են պղնձամոլիբդենային հանքաքարով շուրջ 100-120 տարի, ոսկու հանքաքարով՝ 25-30 տարի, իսկ կապար-ցինկային հանքաքարով՝ 20-25 տարի: Բացի հիմնական մետաղներից, մեր հանքաքարերում առկա են նաև հազվագյուտ և ցրված մետաղներ՝ ռենիում, սելեն, տելուր, կադմիում, ինդիում, գալիում, թալիում և բիսմութ:

Ոչ պակաս տպավորիչ են նաև ոչ մետաղական օգտակար հանածոների պաշարները: Հայաստանում գտնվող պեռլիտի և վանակատի պաշարները կազմում են շուրջ 3 միլիարդ խորանարդ մետր: Մեր երկիրը հարուստ է նաև տուֆերով, պեմզաներով, ցեոլիտներով, հրաբխային խարամներով, բազալտներով, գրանիտներով և մարմարով: Այս բոլոր ռեսուրսները կարևոր դեր են խաղում շինարարության և արդյունաբերության զարգացման գործում:

Պատկերը խորհրդանշում է Հայաստանի հանքային գանձերը։

Արտադրության ծավալներ. ի՞նչ ենք արդյունահանում

2021 թվականը նշանավորվեց հանքարդյունաբերության ոլորտի զգալի աճով: Հանքագործական արդյունաբերության արտադրանքի ծավալը հասավ 587.9 միլիարդ դրամի՝ նախորդ տարվա համեմատ աճելով 45.9%-ով: Այս տպավորիչ աճի հիմնական շարժիչ ուժը մետաղական հանքաքարերի արդյունահանման ծավալների ավելացումն էր:

Մետաղական հանքաքարերի արդյունահանումը կազմում է ոլորտի արտադրանքի 96.7%-ը: Սա ցույց է տալիս, թե որքան կարևոր է մետաղական հանքարդյունաբերությունը մեր երկրի համար:

 

Պղնձի արդյունահանումը հատկապես ուշագրավ է: 2021 թվականին պղնձի հանքաքարի արդյունահանման ծավալները կազմել են մետաղական հանքաքարերի ընդհանուր արդյունահանման 35.4%-ը՝ նախորդ տարվա համեմատ աճելով 61%-ով: Սա վկայում է ոլորտի դինամիկ զարգացման և միջազգային շուկայում մեր երկրի դիրքերի ամրապնդման մասին:

Ոչ մետաղական հանածոների արդյունահանումը, թեև ծավալով ավելի փոքր է, սակայն նույնպես կարևոր դեր է խաղում: 2021 թվականին այս ոլորտի արդյունահանման ծավալները կազմել են 18.8 միլիարդ դրամ, որտեղ ավազի և խճի արդյունահանումը կազմել է 73.5%:

ՀՆԱ-ում ներդրումը. ինչպե՞ս է ոլորտը նպաստում տնտեսական աճին

Հանքարդյունաբերության ոլորտի նշանակությունը Հայաստանի տնտեսության համար դժվար է գերագնահատել: 2021 թվականին ոլորտի ուղղակի ներդրումը ՀՆԱ-ում կազմել է 6.1%, ինչը 2.5 տոկոսային կետով ավելի է 2019 թվականի ցուցանիշից: Սա նշանակում է, որ Հայաստանում արտադրված յուրաքանչյուր 100 դրամից 6 դրամն ուղղակիորեն ստեղծվել է հանքարդյունաբերության ոլորտում:

Սակայն ոլորտի իրական ազդեցությունն ավելի մեծ է: Հանքարդյունաբերությունն ունի տնտեսական բազմապատկչի էֆեկտ, որը 1.8 է: Սա նշանակում է, որ ոլորտում ստեղծված յուրաքանչյուր 1 դրամը տնտեսության մեջ գեներացնում է լրացուցիչ 0.8 դրամի արժեք: Արդյունքում, հանքարդյունաբերության ընդհանուր՝ ուղղակի և անուղղակի ներդրումը ՀՆԱ-ում հասնում է 11%-ի:

Պետական եկամուտներ. ինչպե՞ս է ոլորտը նպաստում երկրի բյուջեին

Հանքարդյունաբերությունը հանդիսանում է պետական բյուջեի եկամուտների կարևորագույն աղբյուրներից մեկը: 2020 թվականին միայն մետաղական հանածոների արդյունահանմամբ զբաղվող ընկերությունների կողմից պետական բյուջե է վճարվել 82.2 միլիարդ դրամ՝ 3.5%-ով ավելի, քան նախորդ տարում:

Հատկանշական է, որ 2016-2019 թվականների ընթացքում մետաղական հանածոների արդյունահանմամբ զբաղվող ընկերությունների վճարած հարկերի և վճարների մեջ ամենամեծ մասնաբաժինն ունի ռոյալթին՝ միջինում 52%: Էական մասնաբաժին ունեն նաև եկամտային հարկը և շահութահարկը:

Զբաղվածություն և աշխատավարձեր. սոցիալական ազդեցությունը

Հանքարդյունաբերության ոլորտը ոչ միայն տնտեսական, այլև կարևոր սոցիալական դեր է խաղում: 2021 թվականին ոլորտում ուղղակիորեն զբաղված էր 10.5 հազար մարդ: Սակայն իրական պատկերն ավելի տպավորիչ է:

Ոլորտի զբաղվածության բազմապատկիչը 5.3 է, ինչը նշանակում է, որ հանքարդյունաբերության յուրաքանչյուր աշխատատեղի շնորհիվ տնտեսության այլ ճյուղերում ստեղծվում է լրացուցիչ 4.3 աշխատատեղ: Այսպիսով, ոլորտի ընդհանուր ազդեցությունը զբաղվածության վրա գնահատվում է շուրջ 55.7 հազար աշխատատեղ:

Ոլորտում աշխատավարձերը զգալիորեն բարձր են հանրապետական միջին ցուցանիշից: 2021 թվականին միջին ամսական աշխատավարձը կազմել է 499,603 դրամ, ինչը 2.4 անգամ գերազանցում է երկրի միջին աշխատավարձը: Սա նշանակում է բարձր կենսամակարդակ ոլորտում աշխատողների և նրանց ընտանիքների համար:

Արտահանում և միջազգային առևտուր

Հանքարդյունաբերությունը Հայաստանի արտահանման առաջատար ճյուղերից է: 2021 թվականին հանքահումքային արտադրանքի արտահանման ծավալները հասել են 982 միլիոն ԱՄՆ դոլարի՝ կազմելով երկրի ընդհանուր արտահանման 32.5%-ը: Սա 20%-ով ավելի է, քան նախորդ տարվա ցուցանիշը:

Արտահանման կառուցվածքում առյուծի բաժինը պատկանում է պղնձի խտանյութին, որը կազմում է հանքահումքային արտադրանքի արտահանման մոտ 80%-ը: 2021 թվականին պղնձի խտանյութի արտահանման ծավալներն աճել են 27%-ով՝ վկայելով միջազգային շուկաներում մեր արտադրանքի նկատմամբ կայուն պահանջարկի մասին:

Առաջին Հանրապետության համառոտ պատմությունը վառ օրինակ է նպատակին հասնելու ճանապարհին խոչընդոտները հաղթահարելու մասին․ Աբրահամ Հովեյանը շնորհավորել է Հանրապետության տոնի առթիվ «Պարտականության և պատվի վերածնունդը հիշողության ավերակներից». Ռուսաստանի պետական ​​սոցիալական համալսարանի ռազմահայրենասիրական դաստիարակության կենտրոնը հանդիպում է անցկացրել ուսանողների հետ (լուսանկարներ) Մաեստրո Սերգեյ Սմբատյանի հանդիպումը «Ծնվել եմ Արցախում» ծրագրի մասնակիցների հետՏիգրան Ավինյանի որոշմամբ ապամոնտաժվել են Սարյան 24 հասցեին հարակից տեղադրված մետաղական շինություններ ՔԿՀ-ներում ավելի շատ կալանավոր կա, քան դատապարտյալ Նիկոլը Հայաստանի կոռումպացված համակարգի ծնունդն է. Արմեն ՄանվելյանՈստիկանությունում հուշանվերային թղթադրամների իրացման դեպքերի հետ կապված ահազանգերի աճ է գրանցվել. ՆԳՆ «Մի բան էլ կա ավելցնելու, որը վախտին ես չեմ ավելցրել». Պեմզաշենի գործով մեղադրյալ Կոռուպցիոն սխեմաների վերաբերյալ ինձ համար ամենալավ հիմնավոր գնահատականը սա էր․ Նաիրի ՍարգսյանԽաղաղության համաձայնագրի ստորագրման համար կա երկու պայման․ Ադրբեջանի ԱԳՆՀՀ քաղաքացին չի կարողանում զարգանալ, աճել, հարստանալ, որովհետև նրան թալանում ենՍևազգեստ գյուղի լուռ ողբը. Մարմարիկում վերջին հրաժեշտն են տալիս 2-ամյա Տիգրանին Goal-ը թարմացրել է Ոսկե գնդակի 2025-ի գլխավոր հավակնորդների վարկանիշըՀայաստանը 2027 թ. կհյուրընկալի ֆրանկոֆոնիայի երկրների մշակույթի նախարարների կոնֆերանսըԵրգիչ Հովոյի շքեղ հարսանյաց խնջույքն ու կարևոր դրվագները. Բացառիկ կադրեր Թե ինչու Սյունիքում մինչև հիմա չի գործում ՌԴ գլխավոր հյուպատոսությունը, պետք է ճշտել հայկական կողմից. ՌԴ ԱԳՆ 4.7 մլրդ դրամի հայց՝ ընդդեմ նախկին աշխատակիցների. ԶՊՄԿ-ի հայցի հետևանքով արգելանք է դրվել 8 հոգու գույքի վրա Այն մասին, թե իրենցից ինչ են ներկայացնում Արցախից և Հայոց Ցեղասպանության միջազգային ճանաչումից հրաժարվողները․ Ավետիք ՉալաբյանՄայրը մի քանի օրական երեխային կերակրել է և քնեցրել, իսկ առավոտյան նրան հայտնաբերել է մահացած Ամոթը կորցնելը անթույլատրելի է․ Մհեր ԱվետիսյանftNFT ֆիջիթալ սփեյսում նշվել է Բիթքոին-պիցցայի օրըՅունիբանկի «Հաղթանակ» մասնաճյուղը հաճախորդներին սպասարկում է 9:30-ից մինչև 19:30Ռուսաստանում մշակել են արևային մարտկոցներով աշխատող ավտոմեքենանային վրան Իրանում 4.9 մագնիտուդով երկրաշարժ է տեղի ունեցելՋրահեղձ եղած 16-ամյա տղան Սարդարապատից էր, լավ ընտանիքից էր Հայհիդրոմետից զգուշացնում են․ ՈւՇԱԴՐՈւԹՅՈւՆ Փաշինյանի հերթական խայտառակ հայտարարությունը Հետքա՞յլ, թե՞ «դագդիգական» որոշում. խայտառակ օրինագծի քննարկումը հետաձգել են Տնտեսությունը սկսում է իր անկումը Ի՞նչ էր փնտրում Ֆիցոն Երևանում «Հայկական գործոն»-ի հերթական թողարկումը նվիրված էր Ուրարտուի կամ Վանի թագավորության ժառանգությանը․ Ավետիք ՉալաբյանըՏեղումնաբեր ցիկլոն է ներթափանցում Հայաստան․ Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Շատ խոստումներ են տվել, բայց ոչ մեկն էլ չեն կատարել. քաղաքացիՀՀ-ն պետք է հետամուտ լինի արցախցիների վերադարձի իրավունքի ապահովմանը. Մենուա ՍողոմոնյանՎթար. մի քանի ժամ ջուր չի լինելու Տնտեսության «անիվների» շարժը խոչընդոտող խութերը. «Փաստ» Կատարելագործել են արատավոր այն ամենը, ինչ ժամանակին քննադատում էին. «Փաստ» Վտանգն ավելի խորանալու միտում ունի. «Փաստ» Ֆասթ Բանկ և Fastex Exchange հաշիվների միջև այժմ հնարավոր է փոխանցումներ կատարել «Սա սարսափելի ու կործանարար օրինագիծ է, փաստացի կոռուպցիան օրինականացվում է». «Փաստ» Բայց ո՞վ էր ձեզ ասել, որ գնում ենք... ԵՄ. «Փաստ» Սեփական վարկաբեկվածությունը՝ հակաքարոզչության «գործիք». «Փաստ» Այս անգամ էլ՝ ավելի քան 5 մլն դիտում. Ռոբերտ Քոչարյանի հրապարակային խոսքի դիտումները շեշտակի աճել են. «Փաստ» Փաշինյանի տեսլականը՝ չզինվել և չդիմադրել Ադրբեջանի ագրեսիային. «Փաստ» Փաստորեն, Հայաստանում մարդ կա, ում առնվազն մի հինգ հարյուր հոգի անկեղծ սիրում է. Ազա Բաբայան7 տարի առաջ Փաշինյանն ասում էր՝ ՀՀ քաղաքացին կրթություն ունի, բայց նրան թալանում են, հիմա ասում են՝ տգետ է. Նաիրի ՍարգսյանՀովհաննես Ծառուկյանը պարգևատրել է MMA-ի չեմպիոններին ԱրարատԲանկը՝ Wonder Kid Academy-ի աստղագիտական լաբորատորիայի ստեղծման աջակիցՀԱՄԱՍ-ը համաձայնել է Գազայի հատվածում հրադադար առաջարկին ՈՒՂԻՂ ՄԻԱՑՈՒՄ. Փոքրիկ Տիգրանի հոգեհանգստի արարողությունը՝ Մարմարիկում
Կո՞ղմ եք ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրմանը
Ամենադիտված