Տարօրինակ զարգացումներ
ՎերլուծությունՀայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի պաշտպանության և անվտանգության հարցերով մշտական հանձնաժողովը նոյեմբերի 10-ի արտահերթ նիստում հավանություն տվեց «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» ՀՀ օրենքի նախագծին Ազգային ժողովում երկրրդ ընթերցմամբ քննարկելու որոշմանը։ Այս օրենքի նախագիծն իրավամբ կարող են բնութագրել աղմկահարույց։ Օրենքի նախագիծն ըստ էության մինչ այս պահն ունեցավ զարգացման մի քանի փուլ։ Ընդ որում պետք է նշել, որ ընդհանուր առմամբ զինապարտության մասին օրենքում փոփոխությունը տարօրինակ կերպով հասարակական լայն քննարկումների արժանացավ ընդամենը Ազգային ժողովում քննարկման դրվելուց հետո, մինչդեռ պաշտպանության նախարարության կողմից հեղինակված նախագին ուներ ամիսների պատմություն։ Ոչ պակաս տարօրինակ էր նաև այն փաստը, որ Ազգային ժողովում քննարկումներից օրեր անց, նախագծի շուրջ զարգացումներում ներառվեց նաև ուսանողության որոշակի հատվածը, որը նախաձեռնեց դասադուլների շարք։
Այս տարօրինակւթյուննների բովանդակւթյունն հասկանալու համար, թերևս անհրաժեշտւթյուն կա պարզել օրենքի նախագծի շուրջ իրադարձությունների ողջ ընթացքն ու ժամանակագրությունը։
Սկսենք նրանից, որ Պաշտպանության նախարարությունում և բանակում բարեփոխումների սկիզբը դրվեց դեռևս ընթացիկ տարվա ապրիլին՝ Ազգ-բանակ վերտառությամբ տեղի ունեցած համաժողովում, որտեղ մանրակրկիտ և խորը քննարկման դրվեցին ռազմակրթական ոլորտում առկա հիմնախնդիրներն ու բարեփոխումների անհրաժեշտությունը։ Թերևս հենց այս համաժողովում էլ սկսվեցին պաշտպանական ոլորտի արմատական բարեփխումները։ հետագա զարգացումներն ըստ էության տեղավորվում էին ազգ-բանակ գաղափարախոսության շրջանակներւմ։
Այս բարեփոխումներում առանցաքային դեր ստացավ պարտադիր ժամկետային ծառայության տարկետման վերաբերյալ նախագիծը, որը բովանդակային փոփոխություն է առաջարկում։ Համաձայն առաջարկվող նախագծի, 18 տարին լրացած յուրաքանչյուր քաղաքացի զորակչվելու է ՀՀ Զինված ուժեր։ Սակայն սա չէր նշանակում, թե տարկետում երևւյթն ընդհանրապես վերանում է։ Ավելին Պաշտպանության նախարարությունը մեկնարկում է Ես եմ և պատիվ ունեմ ծրագրերը, որոնք ճկուն և սոցիալական արդարության սկզբւնքի վրա հիմնված ծառայության տեսակներ են առաջաարկում մասնավորապես բարձրագւյն ուսումնական հաստատություններում սովորող քաղաքացիներին։ մասնավորապես այս ծրագրերով ւսանղները հնարավորություն են ստանում ընտրել ծառայության կարգավիճակը։
Իսկ այդ ընտրությւնը հետևյալումն էր։ Յուրաքանչյուր ուսանղ կամավորության սկզբունքով կարող է անցնել երեք տարի ժամկետային ծառայություն, որից 6 ամիսը ուսումնական զորամասում, իսկ հաջորդ 2․5 տարին մարտական ծառայություն՝ սպայական կոչումով և սպայական աշխատավարձով, այն տարբերությամբ սակայն, որ սպայական ծառայության դիմաց վարձատրությունը ծառայղի անձնական հաշվին կփոխանցվի ծառայության ավարտին։ Ծառայության այսպես ասած աշխատավարձը կազմելու է շուրջ 5 միլիոն դրամ, որը քաղաքացին կարող է օգտագրծել սեփական հայեցողությամբ։
Առաջարկվող նախագծւմ առկա էին նաև այլ արմատական փոփոխությունների, սակայն հենց տարկետման իրավունքի բովանդակության փոփոխությունն է, որ դարձավ և խորհրդարանական քաղաքական ընդդիմության քննադատությանը և ուսանղության օրերս տեղի ունեցող ուսանղների դասադուլների համար առիթ։
Այստեղ հարկ է շեշտել, որ մինչ խորհրդարան ական քննարկումները պաշտպանության նախարարության ներկայացուցիչները՝ նախարարի գլխավորությամբ հանդիպումներ և քննարկումներ ունեցան խորհրդարանական բոլոր խմբակցությունների՝ և այդ թվւմ ընդդիմադիր խմբակցության հետ և ինչպես Ազգային ժողովում նախագծի շուրջ քննարկման ընթաքում նշեց պաշտպանւթյան նախարար Վիգեն Սարգսյանը բաց էին առաջարկների համար։
Սակայն ինչպես պարզվեց, ընդդիմւթյունն այդպես էլ հանդես չեկավ րևէ առաջարկվ, փոխարենը արդեն Ազգային ժողովւմ քննարկումների ընթաացքում ընդդիմություն փորձեց սուր քննադատության ենթարկել օրենքի նախագիծը։
Այս քննադատության վրա թերևս մի պահ կանգ առնենք։ Ակնհայտ է, ր պաշտպանւթյան նախարարության բերած օրենքի նախագիծը բովանդակային և ինչ-ր առւմվ արմատական փոփոխություններ է ենթադրում, սակայն խորհրդարանական քննարկումների ընացքում ակնհայտ դարձավ, որ նույն քաղաքական ընդդիմությունը կամ պատրաստ չէ բովանդակային քննարկման ու առաջարկների կամ պարզապես խնդիր է դրել շահարկման առարկա դադրձնել այս օրենքը տարբեր քաղաքական դիվիդենտներ վաստակելու և անհատ պաշտոնյաների դեմ քարոզարշավ տանելու համար։
Արդյունքում ունեցանք մի իրավիճակ, երբ օրենքի նախագծի քննարկման փոխարեն խրհրդարանական լսումները վրածվեցին այս կամ այն պաշտոնյայի ծառայած լինել չլինլւ մասին դիսկուսիայի։
Ա․Մ․