Ջիգիթները
ՎերլուծությունՄեզանից շատերը թերևս տեսել են, իսկ ավելի ավագ սերնդի ներկայացուցիչները նաև տեսել ԽՄԿԿ համագումարում Խորհրդային Հայաստանի պատվիրակության անդամ, արվեստաբան Հենրիկ Իգիթյանի ելույթը։ Համարձակ գործչի ելույթ, որում նա ուղղակիորեն, հրապարակավ և առանց լղոզումների ԽՍՀմ փաստացի ղեկավար Միխայիլ Գորբաչովին դավաճան է անվանում, իսկ ելույթն էլ ավարտում հայկական ժողովրդական ասածվածքով որն ուղղակիորեն մեջ բերում ենք՝ «Բոզին՝ բոզություն է հասնում»։ Այս դեպքում արտահայտությունը հասնում էր Գորբաչովին։ Չմոռանանք Իգիթյանի ելույթի պահին Խորհրդային Միությունն իր ամբողջատիրական ռեժիմով դեռ կար, Գորբաչովն այդ հսկա կայսրության ղեկավարն էր, խորհրդային տրամաբանությամբ Հենրիկ Իգիթյանը ձեռնոց էր նետում ոչ միայն Միխայիլ Գորբաչովին, այլ հենց պետությանը, ԽՍՀՄ-ին, քանի որ խորհրդային համակարգի պայմաններում երկրի ղեկավարը երկրի խորհրդանիշն էր։
Պարզվում է սակայն, որ հայտնի արվեստաբանի և հասարակական գործչի եղբայրը նույնպես փորձում է հետ չմնալ, սակայն ինչպիսի փոքրոգությամբ ու ցինիզմով։ Լևոն Իգիթյանի դեպքում իրադարձությունների վայրը Երևանի ավագանին է, իսկ հայհոյանքի թիրախը ավ ագանու անդամ մի կին։ Այստեղ բոլորվին էլ էական չէ, թե ինչպիսի աբսուրդ կամ անադեկվատ ելույթի և արտահայտությունների արդյունքում է հիշյալ ավագանու անդամն արժանանում Լևոն Իգիթյանի գնահատականին։ Այստեղ էական է, թե ինչպես է իրեն ներկայացնում հենց Լևոն Իգիթյանը։
Տարբեր լեզուներն ասուն էին ժամանակին, թե հենրիկ Իգիթյանի հարաբերությունները եղբոր հետ բավական անկայուն են եղել։ Սա թերևս մեր գործը չէ, և չենք էլ փորձի մտնել ընտանեկան հարաբերությունների դաշտ։ Սակայն նման լուրերի իսկությունը ավելի ու ավելի ստույգ է դառնում, երբ փորձում ես համեմատել երկու ոչ թե տարբեր, այլ միանգամայն ուրիշ աշխարհներից եկած եղբայրներին, որվհետև տեսնում ենք, որ չնայած պատկառելի տարիքին և ոչ պակաս պատկառելի ճարտարապետի մասնագիտությանը, Լևն Իգիթյանը չգիտես ինչու սովորական «քյառթուի» դերի մեջ։ Արդյոք սա սազական է Երևանի ավագանուն, չմանրանանք, քանի որ և ավագանիում, և Ազգային ժողովում մենք հանդիպում ենք իրողությունների ու երևույթների, որոնք սազական չեն ոչ թե այդ ինստիտուտներին, այլ տարրական էթիկային ու դաստիարակությանը։
Ասվածն ի դեպ չի վերաբերում միայն Իգիթյան Լևոնին, այլ հավասարապես նրան, որ Տարոն Մարգարյանին կամ մյուս մյուսին հանցագործ է անվանում։ Այս դեպքում է որ վերանում է գնահատականների սահմանը, քանի որ հենցագործության հաղորդումների համար կա համապատասխան վայր, այնքանով ինչքանով կա հայհոյանքների համար համապատասխան վայր։ Սակայն մենք պարզապես տեսնում ենք, որ եղելության երկու կողմերի մակարդակը կամ մակարդակի բացակայությունը հավասարաչափ է, ուստի թողնենք այդ ամենը, քանի որ շատ ավելի կարևոր ու էական գործընթացները կատարվում են լության մեջ, ու առանց պատշաճ արձագանքի։
Հակոբ Եսայան