«Ախմախությունից» դեպի Անկախություն
ՎերլուծությունԻնչպես ենք մենք ընկալում Անկախությունը, արդյոք այս հարցը տալիս ենք ինքներս մեզ, թե պարզապես բավարարվում եենք ֆեյսբուքյան շնորհավորական ստատուսագրությամբ, որն օրվա երկրորդ կեսին սահուն կերպով վերածվում է այս կամ այն կոչումն ստացածի շուրջ աղմուկով։ Ինչու Էռնեկյանին շնորվեց Ազգային հերոսի կոչում, ինչու ՄԳեռ-ին շնորհվեց վաստակավոր արտիստի կոչում, ինչով են պակաս Թաթուլն ու Սպիտակցի Հայկոն և այլն։ Հենց այս հարցերն արդեն իսկ վկայում են այն մասին, որ Անկախության համպարփակ գաղափարը դեռևս շատ հեռու է յուրաքանչյուրիս առօրյայի, մտածողության, աշխարհայացքի անքակտելի մասնիկն ու առանցքը լինելուց։
Մենք բոլորս լրջորեն, երբեմն զայրույթով, երբեմն դրական հաստատումով քննարկում ենք, թե այսինչը կամ այնինչը արժանի էր ստացած կոչմանն ու մեդալին կամ արժանի չէր։ Կոչումներն ու մեդալները միշտ էլ եղել են, եղել են նաև քննադատությունները, ինչպես նաև արժանիի և ոչ արժանիի հավերժական հարցերը, եղել են և կլինեն Անկախությունը կասկածի տակ դնողներն ու մյուս կողմից այն բուտաֆորա սարքողները, սակայն այս բոլոր հարցերից անկախությունը չի ավելանում կամ պակասում։ Անկախությունը նաև տոն չի դառնում շնորհավորական ուղերձներով ու գրառումներով, քանի որ ընդհնարապես այն չի էլ կարող տոն լինել։ Անկախությունը մեկ օրվա իրադարձություն չէ, այլ շարունակակական ու չդադարող գործողություն։ կա արդյոք աշխարհում վերջնական և ավարտուն անկախություն, րեմ կարծում։ Յուրաքանչյուր պետություն անկախ է յուրովի կամ գուցե ավելի ճիշտ կլինի ասել շարունակաբար անկախանում է յուրովի՝ մեկը փորձում է անկախանալ իր հարևանից, մյուսը զավթիչ երկրից, մեկելը փորձում է անկախանալ գաղափարներից և այսպես շարունակ։
Մենք թերևս պետք է սկսենք անկախանալ նախ ինքներս մեզանից։ Անկախանանք ցեղասպանվածի բարդույթներից, մարտնչող բոլշևիզմից, ազգային մտածողության վերածվող բամբասկոտությունից կարող ենք արդյոք բռնել անկախության այս ճանապարհը, թերևս կարող ենք։ Սակայն սրա համար գոնե պետք է անկախությունը չպարփակենք մեկ օրվա մեդալ-կոչումների ու երեկոյան խորոված-քյաբաբների սահմաններում։ Պետք է ոչ միայն չծիծաղենք անկախության օրը թեկուզ և կատակով «ախմախության օր» արտահայտության վրա։ Գուցե հենց միայն այս արտահայտությունն է, որ բնութագրում է անկյախության մեր ընկալումը։ Ծաղրական բնորոշում, որն այնքան խորն է շատերի մոտ, կարծում ենք քիչ են մեր այն քաղաքացիները, եթե կարող ենք նրանց քաղաքացի անվանել, ովքեր մեր ունեցած այս տկար, կիսատ, հիվանդոտ սակայն այնուամենայնիվ Անկախությունն անվանում են «ախմախություն»։ Կունենանք արդյոք մի հասարակություն, որտեղ նման միտք չի կարող ծնվել, հենց սրանից է կախված ինչպես յուրաքանչյուրից, այնպես էլ պետության անկախությունը, քանի որ վերջինս պետության և քաղաքացու հոգեմտավոր աշխարհայացք է և ոչ թե աշխարհաքաղաքական փաստ։ Անկախությունն առավել ներքին գիտակցում է, որտեղից էլ պետք է ծնվեն պետությունն ու ազգը, հակառակ դեպքում մենք ստանում ենք այն ինչ ունենք հիմա և բողոքում ենք հաճախ չհասկանալով, որ բողոքում ենք ոչ թե այս կամ այն կոչումի ու մեդալի, այլ ինքներս մեր բամբասկոտությունից։
Ա․Մ․