Տնտեսական իմաստով ժամային գոտու փոփոխության էֆեկտներն ակնհայտ են, լավ կլիներ, որ նախկին ձևին անցնեինք. Ատոմ Մարգարյան
Ուշադրության կենտրոնումՏնտեսական իմաստով ժամային գոտու փոփոխության էֆեկտներն ակնհայտ են, լավ կլիներ, որ նախկին ձևին անցնեինք. Tert.am-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց տնտեսագետ-փորձագետ Ատոմ Մարգարյանը:
«Իհարկե, լավ կլիներ, որպեսզի իրականացվեր նախկին ձևով՝ ձմեռային ժամանակ-ամառային ժամանակ սխեմայով: Զարգացած երկրներում դա կիրառվող պրակտիկա է: Այդ պայմաններում տնտեսումներն ակնհայտ են: Բնական լույսը օգտագործելը նշանակում է տնտեսել, սա պարզ կանոն է»,- նշեց Մարգարյանը:
Նա հավելեց, որ ժամի սեզոնային հաշվարկի կիրառումը որոշակի տնտեսական էֆեկտներ է հարուցում, որոնք տարբեր հետազոտական կենտրոնների կողմից գնահատված են: Էլեկտրաէներգիայի տնտեսումները սեզոնային ժամանակի անցման դեպքում տարբեր գնահատումներով կազմում են 0.5-1 տոկոս: Բացի այդ, առաջանում են նաև այլ անուղղակի էֆեկտներ, որոնք կապված են շրջակա միջավայրի վրա ճնշման թուլացման և բնական ռեսուրսների խնայողության, ավտովթարների թվի կրճատման, հանցագործությունների քանակի նվազման հետ և այլն:
Դրական էֆեկտների հետ մեկտեղ կան նաև բացասական ազդեցությունների գնահատումներ: Մասնավորապես սեզոնային ժամանակի գործադրումը, ըստ այդօրինակ ուսումնասիրությունների, հանգեցնում է աշխատանքի արտադրողականության անկման, որի հետևանքով երկրի ՀՆԱ-ն կարող է նվազել մինչ 10 տոկոսով:
Հիշեցնենք, որ 2012 թ. «Ժամանակի հաշվարկման կարգի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարվեցին, որից հետո ամբողջ տարին Հայաստանը մնում է բնական ժամային գոտում: Մինչ այդ, տարիներ շարունակ գարնանային ու աշնանային գիշերահավասարից հետո ՀՀ-ում փոխում էին ժամային գոտին՝ առաջ կամ հետ տանելով ժամացույցի սլաքը: Նախկին օրենքի գործածության ժամանակ կար էլեկտրաէներգիայի խնայողության անհրաժեշտություն, սակայն հիմա, ըստ ԱԺ-ի՝ այդպիսի տնտեսական խնդիր չկա:
Ըստ տնտեսագետի՝ ժամային գոտու փոփոխության միջոցով էներգախնայողության խնդիրը միշտ էլ կա, այլ հարց է՝ պետությունն ինչպիսի դիրքորոշում ունի այստեղ:
«Մենք այդքան մեծ շռայլություն մեզ չենք կարող թույլ տալ: Այնտեղ, որտեղ հնարավոր է տնտեսում, պետք է տնտեսել»,- ասաց նա:
Մարգարյանի խոսքով՝ ժամային գոտիների տեղաշարժերը մարդկանց մի մասի մոտ խնդիրներ առաջացնում են: Նրանք դժվարությամբ են հարմարվում ժամանակի փոփոխությանը, բայց, համենայն դեպս, ավելի նախընտրելի են ժամային փոփոխությունները: Սակայն այստեղ էլ այլընտրանք կա. կարելի է ոչ թե ժամերը տեղաշարժել, այլ աշխատանքի սկզբի ժամանակը:
«Հատկապես ձմեռային ժամանակահատվածում, երբ արդեն մութ է, աշխատանքը պետք է դադարեցնել, բայց մարդիկ շարունակում են աշխատել, մինչդեռ կարող էին ավելի վաղ սկսել աշխատանքը: Մարդիկ պետք է արթնանան արևի լույսի հետ, լույսի հետ էլ քնեն: Սա բնական է, և մարդու կենսառիթմերն են համընկնում բնության կենսառիթմերին, և լույսն է լիարժեք օգտագործվում»,- ընդգծեց Ատոմ Մարգարյանը:
Նրա համոզմամբ՝ հատկապես զարգացած երկրների՝ Արևմուտքի հասարակությունները վաղ արթնանալու կանոնով են առաջնորդվում, որը ճիշտ մոտեցում է: