Ցուցակների «տրյուկները»
ՔաղաքականությունՆախընտրական քարոզչության այս վերջին թեժ օրերին, հայաստանյան գրեթե բոլոր լրատվական հարթակները հեղեղված են տարբեր մանր ու մեծ չինովնիկների կողմից կազմվող ընտրողների ցուցակների կազմման, անձնագրային տվյալների հավաքարգրման լուրերով։ Ըստ էության գլխավորապես ցուցակների հետ կապված էր տնօրենների ձայնագրությունների արդեն հայտնի սկանդալը։
Սակայն հետաքրքրկան է նշել, որ բոլոր նմանատիպ ցուցակներն ու տվյալներ հավաքագրումը գլոբալ առումով որևէ գործնական նշանակություն չի կարող ունենալ ընտրական գործընթացի վրա։ Խնդիրն այն է, որ առկա ընտրկարգին շատ թե քիչ ծանոթ քաղաքացիները կարող են փաստել, որ քվերակության գործընթացի կազմակերպման ներկայիս միջոցների, կանոնների ու տեխնիկական սարքերի կիրառության պարագայում այդ բոլոր ցուցկներն ու տվյալները որևէ բանի չեն կարող ծառայել։
Սակայն իրականում խնդիրն այստեղ բոլորովին այլ է։ Պետք է շեշտել, որ չի բացառվում, որ նմանատիպ ցուցակները որոշ դեպքերում ոչ թե այսպես ասած իշխանության կուսակցության վերին օղակներից եկած հրահանգ են, այլ զուտ մանր չինովնիկների չինովնիկական հոգեբանության արդյունք։ Այսինք վերջիններս պարզապես փորձելով ցույց տալ իրենց նվիրվածությունը, դիմում են ցուցակներ կազմելու և տեղական շտաբենր ներկայացնելու միջոցին, կարծես թե իշխանությանը անձվիրության ապացուցյ ունենալու համար։ Այս գործելաոճն ըստ էության տիրող մթնոլորտի արդյուքն է, քանի որ չինովնիկը մշտապես պետք է փորձի ապահովագրել իրեն և իր պաշտոնը։
Մյուս կողմից, հնարավոր է ն աև, որ այդ ցուցակները կանխամտածված տակտիկական քայլ են։ Ամեն այն հավանականությամբ իշխանության վերին օղակներում շատ լավ հասկանում են, որ ցուցակները կամ քաղաքացիների տվյալները կոպիտ ասած անպետ ինֆորմացիա է քվերակության գործընթացի վրա ազդելու համար։ սակայն մյուս կողմից պետք է խոստովանել, որ հայաստաանյան հասրակության գերակշիռ հատվածը չունի համապատասխան գիտելիքներ քվերակության կարգի ու գաղտնիության վերաբերյալ, ուստի տալով իր անձնագրային տվյալը սկսումէ կարծել, որ իր փոխարեն ընտրությունն արդեն կատարված է և հակառակ քայլն անլու դեպքում այսպես ասած սուտը կբացահայտվի։ Սա անշուշտ վարչական ռեսուրսի կիրառման դասական օրինակ է, սակայն մյուս կողմից, բոլոր ասյօրինակ ցուցակն երի ու տվյալների հավաքագրումը ավելի շատ ստեղծում է կանխորոշվածության բարոյահոգեբանական մթնոլորտ։
Իշխանությունն այդ քայլով պարզապես օգտագործում է տարատեսակ ցուցակները ոչ թե գործնական այլ հոգեբանական նպատակների համար։ Սա թերևս շատ ավելի վտանգավոր գործելաոճ քան ամենակոպիտ ընտրախախտումն ու լցունումը, քանի որ նման կերպով հասարակության մեջ սերմանվում է անկարողության, անվստահության և ազատ ընտրության անկարողության մթնոլորտ, որ խարխլում է կայուն հասարակության ձևավորման հիմքերը։
Սակայն այս պարագայում պետք է շեշտել նաև, որ չի բացառվում օրերից մեկ իշխանությունը հայտնվի իր իսկ փորած փոսում և այն պահին երբ իրենց իսկապես անհրաժեշտ լինի ոչ թե նկարած, բուտաֆորային հասաարակական վստահությունը, այս պարզապես չլինի։ Թերևս հենց այսքանը առկա վարչակարգը այդպես էլ չի կարողանում ընկալել ու գնահատել։
Աղասի Մարգարյան