Արամ Գրիգորյան. «Իշխանություններին թվում է, թե համատիրություններն իրենց ձեռքի գործիքն են և նրանց ինչպես ուզեն, այդպես էլ կարող են օգտագործել». «Փաստ»
Ուշադրության կենտրոնում«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Պարզվում է համատիրությունների մասին հարցերն այնքան շատ են, որ մեկ հոդվածի շրջանակներում դրանց անդրադառնալ հնարավոր չէ: Այն, որ այդ կառույցները եղել ու շարունակում են մնալ ընդհանուր կառավարման համակարգ կոչվող «օրգանիզմի» կույրաղիքը, միանշանակ է: Եվ զարմանալին այն է, որ նույնիսկ բազմաբնակարան շենքերի սեփականատերերը չգիտեն, թե օրինակ՝ տեղեկանք տալուց ու փող հավաքելուց բացի համատիրություններն ուրիշ ինչի համար են: Ստացվում է, որ համատիրությունները նստած իրենց կոմունալ ծախսերն ու սեփական աշխատակազմի աշխատավարձերն են հավաքում բազմաբնակարան շենքերի բնակիչներից և լավագույն դեպքում՝ եռամսյակը մեկ, «կատարված» աշխատանքների մասին հաշվետվություններ փակցնում մուտքերի դռների վրա, ու՝ վերջ:
Պարզվում է, սակայն, որ իրականում պետռեգիստրում գրանցված համատիրություններից ոչ բոլորը իրականում գոյություն ունեն: «Համատիրությունների նախագահների ասոցիացիա» հասարակական կազմակերպության նախագահ Արամ Գրիգորյանը «Փաստի» հետ զրույցում նշեց, որ մինչև 2002 թվականը համատիրությունների ղեկավարները երեք տարին մեկ պետք է որ ընտրվեին բնակիչների կողմից: Օրենքի փոփոխությունից հետո, սակայն այդ դրույթը հանվել է: Եվ համատիրության ղեկավարի փոփոխություն կարող է լինել բազմաբնակարան շենքերի սեփականատերերի ցանկությամբ միայն: Բայց այստեղ էլ ամեն ինչ չէ, որ միանշանակ է, քանի որ օրենքը մի բան է «ասում», իրականությունը բոլորովին այլ:
«Եկեք օրենսդրությունը չխառնենք իրականության հետ, քանի որ Հայաստանում որպես կանոն ոչ մի օրենք էլ չի գործում: Եվ այս պարագայում պետք չէ միայն համատիրությունների մասին օրենքից խոսել, այլ ամբողջը պետք է դիտարկել մեկ ենթատեքստում: Ցավն այն է, որ մեր երկրում համատիրություն կոչվող ինստիտուտից դեռևս ոչ ոք ոչինչ չի հասկանում: Եթե բնակիչների փոխարեն ուրիշն է համատիրություններ ստեղծել, դա արդեն իսկ խնդիր է: Իսկ առանց խնդիրները ծնող պատճառները լուծելու, հետևանքների մասին խոսելը ճիշտ չէ»,– ասաց Ա. Գրիգորյանը:
Պարզվում է նաև, որ ներկա օրենքով յուրաքանչյուր շենք պետք է իր առանձին համատիրությունը ձևավորի, քանի որ բաժնային սեփականությունը պարփակված է մեկ շենքում: Այսինքն երկու և ավելի շենքերի բնակիչների մասնակցությամբ չի կարող մեկ համատիրություն ձևավորվել: Ստացվում է, որ այն համատիրությունները, որոնք մեկից ավելի շենքերի «միավորումներ» են, արդեն իսկ օրենքի կոպտագույն խախտումով են ձևավորվել:
«Երկու տարբեր շենքեր սեփականատերերի ընդհանուր բաժնային սեփականություն չունեն, ուստի չեն կարող ներառվել մեկ համատիրության մեջ: Եվ եթե համատիրությունները նման տրամաբանությամբ ձևավորվեին, ապա այն վիճակը, որը հիմա կա, երբեք էլ չէր լինի: Այս պայմաններում հարց է ծագում, թե օրինակ մայրաքաղաքի Կենտրոն համայնքի 450 շենքերը, որոնք երկու համատիրության մեջ են ընդգրկված, ինչպես պետք է կարողանան գոյատևել»,– ասաց Ա. Գրիգորյանը:
Այս աբսուրդային իրավիճակի պայմաններում, բնակիչները համատիրություններից պահանջում են պահպանել իրենց պատկանող գույքը, իսկ համատիրություններն էլ իրենց «անգործությունը» թաքցնում են բնակիչների կողմից վարձավճարները 100 տոկոսով չհավաքագրելու քողի տակ: Բայց հարցերի հարցն այն է, որ իրականում բազմաբնակարան շենքերի սեփականատերերի համար հասկանալի չէ, թե օրինակ ինչու ինքը պետք է վճարի համատիրության ղեկավարի, նրա քարտուղարուհու, համատիրության հաշվապահի աշխատավարձերը կամ էլ այդ կառույցի կոմունալ ծախսերը: Եվ ամենազավեշտալին այն է, որ հայտնի էլ չէ, թե օրենքով ինքնիշխան, բայց իրականում իշխանություններից կախված այս կառույցների գործունեությանը կամ անգործությանը վերաբերող հարցերի պատասխանը ումից պետք է ակնկալի ստանալ հասարակությունը:
«Իշխանություններին թվում է, թե համատիրություններն իրենց ձեռքի գործիքն են և նրանց ինչպես ուզեն, այդպես էլ կարող են օգտագործել: Տեղական ինքնակառավարման մարմինների հանդեպ այնպիսի պետական քաղաքականություն է վարվում, որպեսզի մարդիկ չհասկանան, թե իրականում դրանք ինչ կառույցներ են: Այսինքն, խնդիրը ոչ թե համատիրությունում է, այլ՝ պետական համակարգի կառավարման մեջ: Եվ երբ ժամանակին ասում էինք այդ մասին, ոչ ոք բանի տեղ չէր դնում: Համատիրությունները ձևավորվեցին ԺԷԿ կոչվածների ցուցանակները թափելով ու դրանց փոխարեն նոր ցուցանակ կախելով: Այսինքն, դա ոչ թե բնակիչների մեղքն է, այլ երկրում վարվող պետական քաղաքականության, քանի որ իշխանություններն են թույլ տվել, որ այդ համակարգն այդպես զարգանա»,– ասաց Ա.Գրիգորյանը:
Այսինքն, բազմաբնակարան շենքերի կառավարման հարցում պետական քաղաքականություն չիրականացնելու արդյունքում արդեն 25 տարի է ստեղծվել է մի իրավիճակ, որի հետևանքով տուժում են թե՛ բազմաբնակարան շենքերը և թե՛ բնակիչները: Եվ եթե հարցը նոր օրենքն ընդունելուց 15 տարի անց անգամ չի լուծվել և բազմաբնակարանների սեփականատերերը չեն կարողացել այս ընթացքում ինքնակազմակերպվել, այդպես էլ չեն ինքնակազմակերպվի առաջիկա 150 տարում: Եվ եթե այս հարցը պետական քաղաքականության օրակարգային հարցերից մեկը չդառնա, չի բացառվում, որ առաջիկայում եղած բնակֆոնդն էլ կամաց–կամաց քայքայվի և եղած խնդիրների կողքին ավելանան նաև անտուն ու անհասցե քաղաքացիների թիվը:
Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում: