Իբրև նախկին սովետական սոցիալիստական երկիր, փորձում ենք որքան հնարավոր է դիմադրել առաջընթացին Մեր հյուրն է մշակութաբան Արման Գրիգորյանը
Վերլուծություն
– Պարոն Գրիգորյան, նախընտրական այս իրադարձությունները քաղաքական մշակույթի զարգացման առումով առաջընթաց պարունակո՞ւմ են:
– Ինձ թվում է նույնն է. այն է, ինչ կար նախկինում:
– Քաղաքական գործիչների փոխատեղումները, դաշինքները, որ ձևավորվում են թե գաղափարական հիմքով, թե` առանց, նոր իրավիճա՞կ չէ ինքնին: Եվ, ընդհանրապես, այս «խառը» իրավիճակն ի՞նչի մասին է խոսում:
– Միանշանակ` պահպանողականության: Փորձում են ինչքան հնարավոր է կոնսերվացնել, պահպանել եղած իրավիճակը: Ուստի զարգացման, որևէ առաջընթացի հնարավորություն չեմ տեսնում:
– Պահպանելը կհաջողվի՞:
– Դժվար է ասել` կհաջողվի, թե չի հաջողվի: Բայց այդ` միմյանց հետ պայմանավորվածությունները, որ տեղի են ունենում, կարող է ոչ կայուն իրավիճակ էլ ստեղծել:
Բայց, կարծես, այլ հարթության վրա են նաև փորձում պայմանավորվածությունների գալ` կապված արտաքին խաղացողների հետ: Կամ Ղարաբաղի հարցի լուծման ուղղությամբ, կամ` ինչքան հնարավոր է հարցը չլուծված պահելու:
– Իսկ հասարակությունը տեղյա՞կ է պահվում այդ պայմանավորվածություններին:
– Դեռևս պայմանավորվածությունները տեղի են ունենում միմյանց միջև: Նաև` իշխող դասի շրջանակներում, բնականաբար: Ժողովրդին չեն վստահում դեռևս, որ ասեն դրանց մասին:
– Ժողովուրդը, նշանակում է, գործոն չի լինելու այս ընտրությունների ժամանակ:
– Միանշանակ չի լինելու: Կամ սովետական ավանդույթների մեջ ժողովուրդն ի՞նչ գործոն պետք է լիներ: Նայեք, թե ինչպես է հետսովետական մյուս երկրներում, նույն կերպ էլ Հայաստանում է: Եվ այստեղ ոչ մի զարմանալու բան չկա, ամեն ինչ օրինաչափ է:
– Բայց միշտ նշվել է, որ քաղաքական զարգացման առումով մենք մի քայլ առաջ ենք որոշ այդ երկրներից, ասենք` Ռուսաստանից, Բելառուսից…
– Այն առումով, որ նախագահն իր որդուն չի փոխանցում իշխանությունը: Բայց դա չի նշանակում, թե էլիտան ժողովրդի միջոցով է ձևավորվում: Ո’չ: Եղածը նախկին կոմունիստական իշխանություններն են: Իսկ սոցիալիստական երկրներում ընդհանրապես ժողովրդին բանի տեղ չեն դնում: Լինի արաբական սոցիալիզմ, կամ չինական սոցիալիզմ, կամ կորեական: Սոցիալիզմն ինքնին նշանակում է, որ ինչքան հնարավոր է, չպետք է գոյություն ունենա հավասարություն, եղբայրություն և համերաշխություն: Եվ պետք է պահպանվի ֆեոդալական համակարգը, պարզապես` ուրիշ անուններով: Սա է սոցիալիզմի էությունը:
Եվ մենք էլ, իբրև նախկին սովետական սոցիալիստական երկիր, փորձում ենք որքան հնարավոր է դիմադրել առաջընթացին, զարգացմանը: Ժողովուրդն էլ առանձնապես չի դժգոհում, կողմ է սրան: Որովհետև ժողովուրդը սիրում է չեմպիոններ, նախկին իշխանություններ, նման բաներ….
– Ո՞նց ենք այս ամենը կոտրելու. ի՞նչ ճանապարհ եք տեսնում:
– Կոտրել–փոխել հնարավոր չէ: Ցանկացած փոփոխություն, սկսած դեռ 1988–ից, կապված է Ռուսաստանի հետ: Ես, օրինակ, չեմ պատկերացնում Հայաստանը ԱՊՀ շրջանակներից դուրս: Ինչպես Վրաստանն է, կամ Ուկրաինան է: Որովհետև Հայաստանը, ինչպեսև միջինասիական երկրները, գտնվում են ռուսական ուղեծրի մեջ:
Գոհար Սարդարյան
1
2
3
4
5
1
4
5
1
2
3
5
