Դեկտեմբերի 10-ը Մարդու իրավունքների միջազգային օրն է
Ուշադրության կենտրոնումՄանուկ Սահակյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է .
1946 թ. միջազգային իրավունքի ոլորտում կանադացի մասնագետ Ջոն Համփրին հրավիրվեց ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի կողմից մարդու իրավունքների վարչության՝ Հռչակագրի առաջատար բաղադրիչի ղեկավարի պաշտոնը զբաղեցնելու համար։ Նրա պարտականությունների մեջ էր մտնում համագործակցությունը Մարդու իրավունքների հանձնաժողովի հետ՝ ներկայացված աշխարհի տիպիկ պետությունների ամբողջ շրջանակի կողմից (Ավստրալիա, Բելգիա, Բելառուսի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, Միացյալ Թագավորություն, Չինաստան, Կուբա, Եգիպտոս, Հնդկաստան, Իրան, Լիբիա, Պանամա, ԽՍՀՄ, ԱՄՆ, Ուրուգվայ, Ֆիլիպիններ, Ֆրանսիա, Չիլի, Հարավսլավիա), որը շուտով սկսեց փաստաթղթի նախապատրաստական աշխատանքները, ինչն ի սկզբանե ենթադրվում էր անվանել Իրավունքների միջազգային օրինագիծ։ Հռչակագրի համար քվեարկությունը իրականացվում էր հոդված առ հոդված։ Հռչակագրի նախագծի 23-31 հոդվածները ընդունվեցին միաձայն։ Քննարկման արդյունքների համաձայն՝ հռչակագրի նախագծի 3-րդ հոդվածը համակցվեց 2-րդ հոդվածին։ Քննարկումների և հոդված առ հոդված քվեարկության ընթացքում բացահայտվեց արևմտյան պետությունների և խորհրդային բլոկի երկրների դիմադրությունը։ ՄԱԿ-ի խորհրդային պատվիրակության ղեկավար Անդրեյ Յանուարյեվիչ Վիշինսկին հռչակագրի մասին արտահայտվում էր հետևյալ կերպ. Չնայած որոշ առավելությունների՝ այս ծրագիրն ունի մի շարք խոշոր թերություններ, որոնց շարքում գլխավորը դրա ձևական-իրավական բնույթն է և ցանկացած միջոցառումների բացակայությունը նախագծում, որոնք կարող էին նպաստել այս ծրագրում հռչակված հիմնարար ազատությունների և մարդու իրավունքների իրականացմանը։ Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը վերջնական տարբերակով հաստատվեց 48 երկրների կողմից Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր ասամբլեայի 183-րդ լիգայում, որը տեղի ունեցավ Շայլոթ պալատում (Փարիզ) 1948 թ. դեկտեմբերի 10-ին։ Բելոռուսիայի ԽՍՀ-ն, Ուկրաինայի ԽՍՀ-ն, ՍՍՀՄ-ը, Չեխոսլովակիան, Լեհաստանը, Հարավսլավիան, ՀԱՄ-ն և Սաուդյան Արաբիան քվեարկության ժամանակ ձեռնպահ մնացին։ Հետևյալ երկրները քվեարկեցին Հռչակագրի օգտին՝ Աֆղանստան, Արգենտինա, Ավստրալիա, Բելգիա, Բոլիվիա, Բրազիլիա, Բուրմա, Կանադա, Չիլի, Չինաստան, Կոլումբիա, Կոստա Ռիկա, Կուբա, Դանիա, Դոմինիկյան Հանրապետություն, Էկվադոր, Եգիպտոս, Էլ Սալվադոր, Եթովպիա, Ֆրանսիա, Հունաստան, Գվատեմալա, Հաիթի, Իսլանդիա, Հնդկաստան, Իրան, Իրաք, Լիբանան, Լիբերիա, Լյուքսեմբուրգ, Մեքսիկա, Նիդեռլանդներ, Նոր Զելանդիա, Նիկարագուա, Նորվեգիա, Պակիստան, Պանամա, Պարագվայ, Պերու, Ֆիլիպիններ, Թայլանդ, Շվեդիա, Սիրիա, Թուրքիա, Միացյալ Թագավորություններ, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ, Ուրուգվայ, Վենեսուելա։ Չնայած այն հանգամանքին, որ կանադացի Ջոն Համֆրին կենտրոնական դեր խաղաց այս գործընթացում՝ Կանադայի կառավարությունը սկզբում ձեռնպահ մնաց Հռչակագրի նախագծի օգտին քվեարկելուց, սակայն ավելի ուշ քվեարկեց նախագծի օգտին Գլխավոր ասամբլեայում։
Դեկտեմբերի 10-ը հռչակվել է Մարդու իրավունքների պաշտպանության միջազգային օր: Այս օրը հիշեցնում է բոլոր այն ջանքերն ,որ տարվել են մարդու իրավունքների հարգման նպատակով: Երբ ՄԱԿ-ի կանոնագիրը մշակվում էր, մարդու իրավունքների հարգումը հիմնավորելու հարցը հայտնվեց տարբեր երկրների ուշադրության սևեռակետում:
64 տարի առաջ` 1948-ի այս օրը` դեկտեմբերի 10-ին, ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան ընդունեց մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը: 1950-ին Գլխավոր ասամբլեայի առաջարկով տարբեր պետություններ և կազմակերպություններ, իսկ այսօր նաև ամբողջ աշխարհը դեկտեմբերի 10-ը նշում է որպես մարդու իրավունքների միջազգային օր:
Այժմ 6 տասնամյակ անցնում է Մարդու իրավունքների պաշտպանության հռչակագրի ընդունումից: Հռչակագիր ,որի ընդհանուր գաղափարն ուղղված է ազատության սկզբունքի իրականացմանը , խտրականության վերացմանը և բռնության մերժմանը:
Անտարակույս մարդու իրավունքների պաշտպանությունը արժեքավոր գործ է ,բայց ոչ այն ժամանակ ,երբ մարդու իրավունքները և մարդկային իրավունքների կառույցները դառնան քաղաքական միջոց արևմուտքի համար: Իրողությունն այն է,որ ներկայումս մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցը այլ կերպ է դրսևորվում: Այդիսկ պատճառով աշխարհի բազմաթիվ երկրներ , հանդես են եկել մարդու իրավունքների պաշտպանության հռչակագրի որոշ կետեր փոխելու պահանջով, քանի ,որ դրանք չեն համընկնում նրանց հավատալիքներին , մշակույթին ու սովորույթներին:
Մարդու իրավունքների փաստաթղթերում , բազմաթիվ մշակույթների ,հատկապես իսլամական մշակույթի բացակայությունը կազմում է կիրառված խտրականության մի մասը , ինչի հետևանքով այսօր ԱՄՆ-ը և արևմտյան որոշ պետություններ այն չարաշահում են Իսլամի նկատմամբ թշնամություն տածելու համար։
ՀՀ այս հիմնարար խնդիրը կյանքի կոչելու հարցում իր պատասխանատու դերն ունի նաև Մարդու իրավունքների պաշտպանը: Այդ դերն, իհարկե, բարդ է ու լի մարտահրավերներով, բայց դրանով հանդերձ՝ պետք է անընդհատ աշխատանքով նպաստել մեր երկրում իրավունքների և ազատությունների հիմնարար երաշխավորմանն ու պաշտպանությանը, մարդու նկատմամբ բացարձակ հարգանքի ապահովմանը։