Դիահերձարաններն անվերահսկելի են
Ուշադրության կենտրոնումԸնտանիքում կամ գերդաստանում տեղի ունեցած դժբախտ դեպքերի ժամանակ դիահերձարանների հետ գործ ունենալիս, կորստյան ցավից շատ հաճախ ուշադրություն չի դարձվում, թե հուղարկավորությունը կազմակերպելու համար գործողությունների ինչպիսի շղթայի միջով են մարդիկ ստիպված լինում անցնել ու փաստաթղթերի տրամադրման համար որ «պատուհանին» ինչքան գումար են տալիս, բայց որ փոքր գումար չէ՝ գիտեն բոլորը:
«Փաստն» իր նոյեմբերի 10–ի թիվ 3 համարում անդրադարձել էր դիահերձարանների գործունեությանը՝ տեղեկացնելով, որ դրանք մասնավոր սկզբունքով գործող այլ ընկերությունների նման շահույթ հետապնդող կազմակերպություններ են: Ինչպես օրինակ՝ սրճարանում սուրճ պատվիրելու կամ վարսավիրանոցում մազերը հարդարելու դեպքում, այնպես էլ դիահերձարանների ծառայության համար մարդիկ պարտավոր են վճարել մատուցած ծառայության դիմաց, սակայն հետաքրքիր էր, թե օրենքով սահմանվա՞ծ է, որ նրանց ծառայությունները վճարովի պետք է լինեն, կամ ավելի ստույգ՝ որքանով է արդարացի, դրանց մասնավոր լինելը: Բայց, քանի որ այս պահին ունենք այն, ինչ ունենք, առաջ անցնենք:
Պարզելու համար, թե որքանով է նման առանձնահատկություն ունեցող հաստատությունների գործունեությունը գտնվում կառավարության ուշադրության և վերահսկողության տակ և արդյոք այս բիզնեսում ամեն ինչ այնքան պարզ է ու թափանցիկ, որքան անհրաժեշտ է, «Փաստը» ՀՀ առողջապահության նախարարությունից փորձեց պարզել, թե ՀՀ–ում քանի դիահերձարան է գործում, քանիսն են գրանցված, և դրանք ինչ սկզբունքով են գործունեություն իրականացնում:
Ստացանք հետևյալ պատասխանը՝ «ՀՀ–ում գործում է 59 լիցենզավորված ախտաբանաանատոմիական հաստատություն»: Պատասխանում նշված էր նաև, որ հաստատությունները գործունեություն են ծավալում կառավարության համապատասխան որոշման համաձայն, իսկ ՀՀ առողջապահության նախարարի 24.07.2013 թ.–ի N 39 Ն հրամանի, հավելված 1–ի համաձայն՝ «Պետության կողմից երաշխավորված անվճար բժշկական օգնության և սպասարկման շրջանակներում բնակչությանը ցուցաբերվող շտապ բժշկական օգնության տրամադրման չափորոշիչի» 26–րդ կետի համաձայն՝ «Շտապ բժշկական օգնության կայանը պետության կողմից երաշխավորված անվճար բժշկական օգնության և սպասարկման շրջանակներում իրականացնում է դիակների տեղափոխություն իրավապահ մարմինների կողմից գրավոր տրված կանչով՝ հայտնաբերած դիակների տեղափոխման նպատակով»:
Նշված որոշումներում, սակայն, որևէ խոսք չկա, թե ախտաբանաանատոմիական հաստատություններն իրավունք ունե՞ն դիակը հերձելու համար քաղաքացիներից գումար պահանջել: Եվ եթե այո, ապա ինչ սկզբունքով՝ կողմերի միջև կնքվող ծառայության մասին պայմանագրո՞վ, թե՝ այլ սկզբունքով: Բացի այդ, պատասխանում նշված չէր նաև, թե ինչպես է հաշվարկվում ընդհանուր առմամբ ծառայության դիմաց գանձվող վճարի չափը: Վճարումների մասին ընդամենն ասվում էր՝ դիակի կոսմետիկ հարդարումը, հանդերձավորումը և այլ հարակից ծառայությունների տրամադրումը իրականացվում են վճարովի հիմունքներով, որոնց գները սահմանվում են համապատասխան բժշկական կազմակերպության կողմից:
Հարց է ծագում, թե արդյոք ժամանակը չէ՞, որ ինչպես երեխայի լույս աշխարհ գալուց է պետությունն իր վրա վերցնում բոլոր ծախսերը, կյանքից հեռանալու ժամանակ էլ հուղարկավորության հետ կապված մինիմալ ծախսերը պետությունը վերցնի իր վրա, քանի որ շատ հաճախ մարդիկ իրենց վիշտը թողած, սկսում են այս ու այն բարեկամի դուռը թակել իրենց ննջեցյալին, քիչ թե շատ, պատշաճ ձևով հողին հանձնելու համար:
Արմինե Գրիգորյան