Հայոց արքաների տոնը. մեր ազգային լինելիության բանալին փնտրելիս
ՎերլուծությունԱրծրուն Պեպանյանին գիտենք: Հատկապես նրանք են Արծրունի ստեղծագործություններով հետաքրքրվում, ովքեր ունեն իրենց յուրահատուկ, ընդունված, պաշտոնականից տարբերվող հայացքները մեր ժողովրդի և նրա զարգացման հեռանկարին վերաբերվող հարցերում: Արծրունի «Կոնսերվատիվ հեղափոխություն» աշխատությունը ինչ–որ առումով հեղափոխություն էր նաև մեր այսօրվա քաղաքական–հասարակական գաղափարական դաշտում: Նա առաջարկում է նոր մոտեցում մեր ազգային խնդիրների լուծման ճանապարհին:
Իսկ այդ մոտեցումները գալիս են մեր պատմության ամենախորքերից ու այժմեական դառնում հենց մեր այսօրվա համար: Պատմությունը մի ամբողջություն է, այն ունի համակարգված կառուցվածք: Եթե ուզում ես զարգանալ, պետք է հավատարիմ մնաս այն սկզբունքներին, որոնք Արարիչը դրել է քո` որպես տեսակի, արարման հիմքում: Եվ բնավ էլ պատահական չէ, որ նա` Արծրուն Պեպանյանը, նախաձեռնեց մի հրաշալի տոն, դա հայոց արքաների օրն է: Կարճ բառով` «Արքաների օրը»: 2012 թվականին էր, երբ աշխատում էր «Պապ թագավորը» վեպի վրա: Ինքն է այդպես ասում: Ապա զրուցելով տոմարագետների հետ, պարզեց, որ մեր պատմության մեջ եղել է օր` նվիրված Արամ Աշխարհակալին: Դա նոյեմբերի 18–ն էր: Որոշվեց այսպես` ամեն տարվա նոյեմբերի 18–ին ամենամոտ կիրակին նշել որպես արքաների տոն:
Ու նշեցին: Գնացին Աղձք ` հայոց արքաների դամբարանին այցելության: Ովքե՞ր էին գնացողները, այսինքն` տոնը նշողները. բնականաբար ազգային արժեքներով ապրող մարդկաց մի խումբ, ովքեր ուզում են գտնել մեր լինելիության բանալին: Պեղում են, քրքրում են գրքերը, թերթում են միջնադարյան մեր մատյաններն ու փորձում են ինչ–որ հենք, հենվելու կետ գտնել ու խորանալ մեր պատմության մեջ և հասնել մեր ժողովրդի ծննդյան արշալույսին: Այս մարդիկ են, որ հավատացին արքաների հոգու կենդանության գաղափարին ու իրենց տուրքն ու խնկարկումն են տալիս նրանց շիրիմներին: Եվ այս մարդիկ, ասես համայնք լինեն հեշտ գաղափարներով սնվող մեր հոծ հասարակության մեջ:
Այս տարի նրանք Աղձք կգնան նոյեմբերի 20–ին` Ժամը 12–ին, Մերգելյան ինստիտուտի շենքի մոտից (Այս լուրի հրապարակումն էլ թող լինի մեր տուրքը հայոց արքաների հիշատակին): Եթե առաջին անգամ ուխտագնացների թիվը հասնում էր մի 20–ի, հաջորդ տարի` 40–ն էին, ապա հասավ 200–ի, այս տարի, թե ինչքան մարդ կլինի, պարզ է, չգիտեն: Ուղղակի հայտնի է, որ առանձին կառույցներ են ցանկություն հայտնել մասնակցել` «Հայ ասպետ» հեռուստախաղի մասնակիցները, տարբեր ակումբներ ու հիմնադրամներ, նաև պարային խմբեր են լինելու: Այսինքն` ուխտագնացությունն առավել մեծացնում է ընդգրկման շրջանակները: Այսինքն` արմատներ է գցում հասարակության մեջ:
Ի դեպ, կազմակերպիչները բնավ չեն մտածում այն պետական–պաշտոնական տոն դարձնելու մասին: Թող այդ տոնի պահանջը ժողովուրդը զգա, թող տոնը տոն դառնա ներքևից: Հետո արդեն, եթե դրա անհրաժեշտությունը լինի, նոր կարող է տոնին պաշտոնական բնույթ տրվի: Կարևորը մենք վերադառնանք մեր արմատներին ու գնահատենք մեր պատմության վեհությունը, խնկարկու դառնանք մեր արքաների հիշատակի առաջ: Գիտակցենք, թե ովքեր ենք ու հպարտ լինենք մեր ինքնությամբ:
Նախաձեռնությունը հրաշալի է: Իհարկե, եթե մեր պետական կառույցներն էլ ինչ–որ աջակցություն ցուցաբերեն, բնականաբար խոսքը տեխնիկական աջակցության մասին է, է’լ ավելի հրաշալի կլինի:
Եվ այսպես` Ձեր տոնը շնորհավոր, հայոց արքաներ, որ ննջում եք Աղձք գյուղի ձեր հանգստարանում ու այնտեղից հսկում մեզ ու մեր երկիրը: Ձեր հոգիները կենդանի են ու ջանում են մեզ ստիպել չսխալվել, մեր ճանապարհը խոտոր չդարձնել:
Գոհար Սարդարյան