Ինչը կգրավի չեխ գործարարներին Հայաստանում
ՎերլուծությունՀայաստանի ու Չեխիայի տնտեսական փոխգործակցության զարգացման համար իրական հնարավորություններ կան: Լինելով երկու տարբեր տնտեսական միություններում, մեր երկրները ոչ միայն քաղաքական սերտ կապեր ունեն, այլեւ ջանքեր են գործադրում տնտեսական հարաբերությունների խորացման համար: Այս առումով հատկանշանական է Հայաստանի վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի այս օրերին տեղի ունեցած պաշտոնական այցը Չեխիա:
Հովիկ Աբրահամյանի այցը Չեխիա կարեւորվեց այդ երկրի քաղաքական ղեկավարների հետ հանդիպումներով, հայ-չեխական գործարար համաժողովով, գործարար շրջանակների հետ հանդիպումներով, համագործակցության հուշագրերի ստորագրումով:
Չեխիայի Հանրապետության վարչապետ Բոհուսլավ Սոբոտկայի հետ Հայաստանի վարչապետի հանդիպման, բանակցությունների, ապա երկու վարչապետների մամուլի ասուլիսի ժամանակ ընդգծվեցին այն ոլորտները, որտեղ կողմերը գործակցության ծավալներն ավելացնելու հնարավորություններ ունեն:
Հովիկ Աբրահամյանը հեռանկարային է համարել համագործակցության ընդլայնումն էներգետիկայի, գյուղատնտեսության, զբոսաշրջության, առողջապահության, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, մշակույթի, կրթության և գիտության ոլորտներում:
Երկկողմ հարաբերությունների զարգացման առումով Հայաստանի վարչապետը կարևոր է համարել Երևան-Պրահա-Երևան կանոնավոր չվերթների վերաբացումը, ինչը լրացուցիչ խթան կհանդիսանա զբոսաշրջության զարգացման համար: Այս ոլորտի զարգացմանը կխթանի նաև երկու երկրների միջև միջմարզային համագործակցությունը, մասնավորապես` Վայոց ձորի մարզի և Կարլովի Վարի երկրամասի միջև:
Դրան էլ ավելացավ Հրադեց Կրալովի երկրամասի և Տավուշի մարզի միջև համագործակցությունը, որի վերաբերյալ կողմերը հուշագիր ստորագրեցին: Չեխիայի Հանրապետության վարչապետ Բոհուսլավ Սոբոտկան իր հերթին նշել է, որ Հայաստանը կարևոր գործընկեր է Չեխիայի համար Հարավկովկասյան տարածաշրջանում:
Չեխիայի վարչապետը կարևորել է տնտեսական հարաբերությունների աշխուժացումը՝ նշելով, որ լիարժեք չի օգտագործվում առկա մեծ ներուժը: Նա կարևորել է համագործակցության զարգացումն էներգետիկայի, տրանսպորտի, կրթության, մշակույթի, զբոսաշրջության ոլորտներում և նշել, որ լուրջ ներուժ կա տարածաշրջանների միջև համագործակցությունը զարգացնելու համար: Այդուհանդերձ, հայ-չեխական երկկողմ հարաբերությունների զարգացման դրական դինամիկայի պահպանման համար, բացի քաղաքական կամքից, երկու երկրների վարչապետները կարեւորել են մասնավոր հատվածի ներկայացուցիչների ակտիվ գործողությունները:
Հայ-չեխական գործածար համաժողովի ժամանակ, որին մասնակցում էին 50 հայ եւ 100 չեխ գործարարներ, Հովիկ Աբրահամյանը ներկայացրել է Հայաստանի գործարար և ներդրումային միջավայրը: Նա նշել է, որ Հայաստանը օրենքով պաշտպանում և երաշխավորում է ներդրումները, ստեղծել է արտահանման ներուժ ունեցող ոլորտներում ներդրումները խթանելու համակարգ, ազատ առևտրի համաձայնագրեր ունի ԱՊՀ գրեթե բոլոր երկրների հետ, իսկ 2015-ից անդամակցելով նաև Եվրասիական տնտեսական միությանը՝ Հայաստանն անարգել մուտք ունի 170 միլիոնանոց միասնական շուկա:
«Միևնույն ժամանակ, մենք օգտվում ենք երրորդ երկրներից 750 ապրանքատեսակի համար ներմուծման արտոնյալ և ԵՏՄ երկրներից հումքի անմաքս ներմուծման իրավունքներից: Հայաստանը ներկայում օգտվում է նաև ԱՄՆ-ի, Կանադայի, Շվեյցարիայի, Ճապոնիայի և Նորվեգիայի «Արտոնությունների ընդհանրացված համակարգերից» (GSP) և ընդգրկված է ԵՄ կողմից տրամադրվող «Արտոնությունների ընդհանրացված համալրված համակարգ» (GSP+) առևտրային ռեժիմից օգտվող երկրների ցանկում», նշել է Հայստանի վարչապետը, ավելացնելով, որ ԵՏՄ-ին Հայաստանի ինտեգրումը նոր հեռանկարներ է ստեղծում նաև եվրոպական գործարարների համար, որոնք, օգտագործելով Հայաստանի հնարավորությունները, կարող են ավելի դյուրացված կարգով դուրս գալ միլիոնավոր սպառում ունեցող եվրասիական շուկա և օգտվել հումքային բազայից: Տնտեսական համագործակցության զարգացման և առևտրաշրջանառության ծավալների ընդլայնման հարցում Հովիկ Աբրահամյանը կարևոր դեր է վերապահել նաև չեխահայ համայնքին։
Համայնքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպման ժամանակ, վարչապետը վստահեցրել է, որ յուրաքանչյուր ներդրումային ծրագրին պատրաստ են ցուցաբերել առանձնահատուկ մոտեցում: Ավելացնենք, որ ներկայումս Հայաստանի եւ Չեխիայի միջեւ առեւտրաշրջանառության ծավալները մեծ չեն: Ընդ որում, Հայաստանն այստեղ դրական բալանս ունի` ավելի շատ արտահանում ենք այդ երկիր, քան` ներմուծում: Այսպես, 2014-ին Հայաստանից Չեխիա արտահանվել է շուրջ 20 մլն դոլարի արտադրանք` մոլիբդենի խտանյութ, ֆերոմոլիբդեն, խեցեղեն, փայտե իրեր, ձեռագործ գորգեր, ադամանդի հումք, կահույքի մասեր և այլն: Չեխիայից Հայստան ներմուծվել է մոտ 1,5 մլն դոլարի ապրանքներ` հրուշակեղեն, գարեջուր,սննդամթերք, դեղամիջոցներ և բժշկական սարքավորումներ, պլաստմասե իրեր, թուղթ, տրիկոտաժ: Վերջին երեք տարիներին այս հարաբերակցությունը էապես չի փոխվել, ինչը նաեւ վկայում է այն մասին, որ երկու երկրներն իսկապես լուրջ ներուժ ունեն այս ծավալները ավելացնելու ուղղությամբ: